15 juni 2014, Drie-eenheid of Trinitatis

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je -bijna- elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

15 juni 2014, is het Drie-eenheid een Katholiek Hoogfeest van de Drie-eenheid, Drievuldigheid of in het Latijn Trinitatis. Het gaat dan om God de Vader, Jezus de Zoon en de Heilige Geest. 

 

De Heilige Geest wordt veel geassocieerd met het Nieuwe Testament, maar in het Oude Testament is ook sprake van 'de Geest van God'. Zoals in de beginregels van de Bijbel: Genesis 1:2 - De aarde was nog woest en doods, en duisternis lag over de oervloed, maar Gods geest zweefde over het water. En in Richteren 13:25 - Tussen Sora en Estaol, waar de Danieten hun tenten hadden opgeslagen, werd hij (Simson) voor het eerst door de geest van de Heer tot daden aangezet. Bron: Wikipedia

Kunst tip: Vaak wordt de Drie-eenheid afgebeeld als God in de hemel, Jezus en de Heilige Geest als een duif(je). Net als bij de verkondiging (annunciatie alleen God en duif) van de geboorte van Jezus aan Maria, met Pinksteren (alle drie) en bij de doop van Jezus in de Jordaan etc. Link anoniem kunstwerk gevelsteen? Op de website van de Evanglische (Lutherse) Kerk in Duitsland. EKD.de/trinitatis

De Bach cantaten voor deze week zijn “O heilges Geist- und Wasserbad” (BWV 165), 'Es ist ein trotzig und verzagt Ding' (BWV 176, de cantate waarmee Bach 2e jaargang (1724-1725) afsluit en 'Gelobet sei der Herr, mein Gott' (Koraalcantate BWV 129). De teksten horen bij Johannes 3:1-15 over Jezus en Nicodemus, dat lezen wij niet.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) Cantata BWV 176 'Ermunter euch', Aria voor de Alt. Sigal Haviv Mezzo Sopraan, Kfar Saba Chamber Choir, Tania Glusmann Piano, Dirigent Aharon harlap in de Emanuel Church Tel Aviv/Yaffa, Israël. (4m26) Link youtube

Of kijk op dit blog op:

26mei13 J.S. Bach (1685-1750) Cantate BWV 176, 'Es ist ein trotzig und verzagt Ding' uitgevoerd door Johannette Zomer, sopraan, Ingeborg Danz Alt, Jan Kobow Tenor en Peter Kooy Bas olv Collegium Philippe Herreweghe en het Collegium Vocale Gent 2002 (10m55).

Of

J.S. Bach (1685-1750) Cantate BWV 165 “O heilges Geist- und Wasserbad” door Pieter Leusink (1h4m, Cantate 165 begint rond 33m). Tekst: Webdocs.cs.ualberta

Of

3juni12 J.S. Bach (1685-1750) Cantate BWV 165 “O heilges Geist- und Wasserbad” door Gustav Leonhardt met het Tölzer Knabenchor, het Collegium Vocale Gent (Koormeester Philippe Herreweghe) & het Leonhardt-Consort. Tekst van BWV 165 “O heilges Geist- und Wasserbad”. Part 1 Aria knabe (1), Recitativo (2) Aria (3) Part 1 Let op er is ook een Part 2. Recitative (4), Air (5) en Choral (6) (5m51)

Of

19juni2011 J.S. Bach (Koraalcantate BWV 129) “Gelobet sei der Herr, mein Gott, mein Licht” door het Münchener Bach Chor en het Münchener Bach Orchestra met dirigent Karl Richter (4m45).

Concert tip

zi15juni14 om 19-19.45uur in de in de Grote of St.Bavokerk, Grote Markt 22, Haarlem. Een Trinitatis concert met werken van Schütz tot Bach uitgevoerd door het Ensemble Quadrivium onder leiding van Guido Groenland (tenor) met het koororgel van de Grote of St. Bavokerk. Entree gratis. Link MuzievoorTrinitatis:werkenvanSchutztotBach of Bavo

TEKST(EN)

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Exodus 34:4-9, Psalm 150, (2 Korintiërs 13:11-13) en Matteüs 28:16-20. Dat las ik op 19juni11.

Op het Oecumenisch leesrooster staan deze zondag geen teksten. We gaan in het rooster van de (brief van de) een grote kerkvader Petrus 'Jezus hoofdapostel' naar de andere kerkvader: Paulus. Die Jezus niet gekend heeft, Christenen eerst vervolgde, zich bekeerde en –misschien wel- zijn belangrijkste missionaris werd omdat hij zich tot allen, ook niet Joden richtte.

Petrus brieven zijn geen echte brieven, ze hebben geen persoonlijke groet slechts een adressering (vreemdelingen) en er wel wordt aangenomen dat ze bedoeld zijn voor pas gedoopten, verse Joods-Christenen omdat Petrus zich (alleen) tot hen richtte. De brief bevat een oproep om te leven volgens Gods wil en waakzaam te zijn en staat vol praktische aanwijzingen voor vrije staatsburgers, slaven, vrouwen en echtparen. Vanaf 1 Petrus 3:13 komt het lijden van de gelovigen (en Jezus) aan de orde. Bron: Wikipedia

Vanaf volgende week lezen we 4x uit Paulus brief aan de Romeinen, een gemeente die hij niet zelf gesticht en dan ook nog niet bezocht heeft. Paulus schrijft de brief omdat hij er aan komt. Waar Paulus veel andere (van zijn) gemeenten de les leest doet hii dat bij de Romeinen niet. Volgens Wikipedia is de brief eerder defensief, verontschuldigend. Noot van de Blogger Paulus verwacht kennelijk dat de wereldwijze Romeinen zich niet zomaar iets laten vertellen. In Wikipedia staat dat 'Paulus van de gelegenheid gebruik maakt om zich te verweren tegen beschuldigingen en kritiek waarmee hij tijdens zijn activiteiten te maken krijgt'.

Deze week lees ik de laatste regels uit Handelingen 8, waar de Handelingen van Petrus zijn afgesloten en die van Paulus nog net niet beginnen omdat hij nog niet bekeerd is. Het gaat over Filippus, de evangelist dat is niet de Filippus die een van de 12 leerlingen is. Na Pinksteren, de uitstorting van de Heilige Geest, groeide de gemeente snel en was er extra diaconaal 'kader' nodig. Handelingen 6:1 Toen het aantal leerlingen toenam, ontstond er op een gegeven moment ontevredenheid bij de Griekstaligen, die de Aramees sprekenden verweten dat de weduwen uit hun groep bij de dagelijkse ondersteuning werden achtergesteld. 2 Daarop riepen de twaalf apostelen de voltallige gemeenschap van leerlingen bijeen en zeiden: ‘Het is niet goed dat wij de zorg dragen voor de gemeenschappelijke maaltijden, want daardoor verwaarlozen we de verkondiging van Gods woord. 3 Kies daarom, broeders en zusters, uit uw midden zeven wijze mannen die goed bekendstaan en vervuld zijn van de heilige Geest. Aan hen zullen we deze taak opdragen, 4 terwijl wij ons zullen wijden aan het gebed en aan de verkondiging van het woord van God.’ 5 Alle leerlingen stemden met dit voorstel in. Ze kozen Stefanus, een diepgelovig man, die vervuld was van de heilige Geest, en verder ook Filippus, Prochorus, Nikanor, Timon, Parmenas en Nikolaüs, een proseliet uit Antiochië. 6 Ze lieten deze mannen plaatsnemen voor de apostelen, die een gebed uitspraken en hun daarna de handen oplegden.

Maar deze 7 mannen deden meer dan de maaltijden regelen, ze preekten ook. Stefanus werd ook de 1e martelaar, hij werd, na een proces maar zonder uitspraak, gestenigd (gelyncht) vanwege zijn geloof.

Ook Filippus werd apostel en wel in Samaria (Hand 8:5). De Samaritanen lieten zich door hem dopen, maar pas na de komst van Petrus en Johannes daalde de Heilige Geest op hen neer. (Hand 8:15) Daarna gaat Filippus -door de Heilige Geest gestuurd- naar 'de verlaten weg van Jeruzalem naar Gaza'. Het begin van de tekst die ik deze week uitkoos. Twintig jaar later (ca 58) is hij in Ceasarea de gastheer van de apostel Paulus en diens gezelschap. Handelingen 21:8  De volgende dag vertrokken we weer en gingen op weg naar Caesarea. Daar vonden we onderdak bij Filippus, een verkondiger van het evangelie en een van de zeven wijze mannen.

Ik kies deze week voor Filippus de evangelist als overgangsfiguur tussen Petrus en Paulus, omdat hij Jezus niet zelf gekend heeft maar wel Petrus en Paulus. Hij werd spontaan bekeerd en zonder een Christen vervolger te zijn geweest. Bovendien bekeert Filippus een niet-jood, maar 'moorman', een Ethiopiër.

Ook lees ik deze week uit Jesaja 53 omdat hieruit in Handelingen 8:26-40 wordt gelezen.

JESAJA

Jesaja is het 23ste boek van het Oude Testament en bestaat uit 66 boekrollen. De tekst van deze week is van de 2e of Deutero Jesaja, een navolger. De Deutero Jesaja schreef de boekrollen Jesaja 40-56. Jesaja is/zijn de messianistische profeten die de komst van een Messias voorspellen.

Kunst tip: In grotten in Qumran aan de Dode Zee in Israël zijn duizenden boekrollen en fragmenten gevonden uit vrijwel het complete Hebreeuwse Oude Testament. Het best vertegenwoordigd zijn de boeken van de Pentateuch (de 1e 5), Jesaja en de Psalmen. Het overgrote deel van de in Qumran gevonden teksten is geschreven in de periode van circa 100 voor Chr. tot 66 na Chr. Link: Wikimedia/Isaiah Scroll 53

In Handelingen 8 staat:

32 ‘Als een schaap werd hij naar de slacht geleid;

als een lam dat stil is bij zijn scheerder

deed hij zijn mond niet open.

33 Hij werd vernederd en hem werd geen recht gedaan,

wie zal van zijn nakomelingen verhalen?

Want op aarde leeft hij niet meer.’

Noot van de Blogger: Ja dat is wel een duidelijke (voor)verwijzing naar Jezus die veel als Lam wordt aangeduid, zich stilhield voor Pilates en Herodus en na een schijnproces gekruisigd werd als een ordinaire erge misdadiger. De eerste regel lijkt nog wel op Jesaja 53:7, de tweede (8) is behoorlijk anders vertaald, terwijl staat dat de Ethiopiër uit Jesaja leest.

De wrede dood van Jezus en zijn onvermogen/onwil dit te voorkomen was een lastig element in het vroege Christendom. Wellicht dat het daarom in Handelingen nog eens wordt genoemd met verwijzing naar de voorzegging door de profeet Jesaja.

JESAJA

1 Wie kan geloven wat wij hebben gehoord?

Aan wie is de macht van de HEER geopenbaard?

2 Als een loot schoot hij op onder Gods ogen,

als een wortel die uitloopt in dorre grond.

Onopvallend was zijn uiterlijk,

hij miste iedere schoonheid,

zijn aanblik kon ons niet bekoren.

3 Hij werd veracht, door mensen gemeden,

hij was een man die het lijden kende

en met ziekte vertrouwd was,

een man die zijn gelaat voor ons verborg,

veracht, door ons verguisd en geminacht.

4 Maar hij was het die onze ziekten droeg,

die ons lijden op zich nam.

Wij echter zagen hem als een verstoteling,

door God geslagen en vernederd.

5 Om onze zonden werd hij doorboord,

om onze wandaden gebroken.

Voor ons welzijn werd hij getuchtigd,

zijn striemen brachten ons genezing.

6 Wij dwaalden rond als schapen,

ieder zocht zijn eigen weg;

maar de wandaden van ons allen

liet de HEER op hem neerkomen.

7 Hij werd mishandeld, maar verzette zich niet

en deed zijn mond niet open.

Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid,

als een ooi die stil is bij haar scheerders

deed hij zijn mond niet open.

8 Door een onrechtvaardig vonnis werd hij weggenomen.

Wie van zijn tijdgenoten heeft er oog voor gehad?

Hij werd verbannen uit het land der levenden,

om de zonden van mijn volk werd hij geslagen.

9 Hij kreeg een graf bij misdadigers,

zijn laatste rustplaats was bij de rijken;

toch had hij nooit enig onrecht begaan,

nooit bedrieglijke taal gesproken.

10 Maar de HEER wilde hem breken, hij maakte hem ziek.

Hij offerde zijn leven voor hun schuld,

om zijn nageslacht te zien en lang te leven.

En door zijn toedoen slaagde wat de HEER wilde.

11 Na het lijden dat hij moest doorstaan,

zag hij het licht* en werd met kennis verzadigd.

*Volgens enkele Qumran-handschriften en de Septuaginta. MT: ‘zag hij’.

Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst NBV/Jesaja53

Liever luisteren?

Guus Glastra uit Den Haag op voorleesbijbel. Of ga naar downloadbijbel Jesaja is het 23ste boek van het Oude Testament.

Preek van Dr H. Klink uit Hoornaar in het blad Ecclasia van de vrienden van Dr. H.F. Kohlbrugge over Handelingen 8 en Jesaja 53. 'Hij (de Ethiopier) heeft gevonden, wat hij zocht. Hij heeft via Jesaja 53 Jezus Christus gevonden en daarmee rust voor zijn ziel'. Link Ecclesianet 18, 5sept09 (pdf, 8 pag.)

Op You Tube: In het Engels over de Qumran of Dode Zee rollen Jesaja 53. Met een korte toelichting ook door Dr. Adolfo Roitman, de curator van de Dode Zee rollen (Tel Aviv, Israel) en Day of Discoveries 30min TV programma's door RBC Ministries. Link youtube1 (2m55) of youtube2 (30m)

HANDELINGEN

Handelingen is het 5e boek van het Nieuwe Testament. Het verhaalt van de gebeurtenissen vanaf de Hemelvaart van Jezus, Pinksteren en de handelingen (avonturen) van de apostelen (inclusief Paulus) daarna.

Opvallend: niet God, niet Jezus maar de Geest spreekt tot en door Filippus. Hand 8:29 De Geest zei tegen Filippus: ‘Ga naar die man daar in de wagen.’ In een uitleg (preek) staat Voeg je bij deze wagen, zegt een stem in hem. Letterlijk staat er iets van: wordt eraan vastgekleefd (kollèthèti) – een passieve vorm. Dat eraan verkleven gebéurt aan hem, al moet hij hard lopen om de wagen bij te benen. Gods Geest maakt een verbinding waardoor het lot van de eunuch verbonden raakt aan het lot van Filippus. In de joodse mystiek wordt het ‘verkleven’ gezien als onderdeel van het leesproces van de Schrift. Zie verder uitleg (preek).

De Geest doet meer: r39 (toen) greep de Geest van de Heer Filippus en nam hem mee ... 40 Filippus kwam terecht in Azotus; van daar reisde hij verder en verkondigde in alle steden het evangelie, tot hij in Caesarea aankwam.

=

Kunst tip: 'Filippus doopt de Ethiopiër' door Rembrandt van Rijn (1606-1665) circa 1626. Nu in het Museum Catharijneconvent in Utrecht (waar trouwens een erg leuke de Bijbel in Beeld tentoonstelling is tot 10aug14: 'Thuis in de Bijbel'. Ik kan me deze niet herinneren, maar vind het ook een hoog schoolplaat gehalte hebben. Link Rembrandt

Kunst tip2: Sporenvangod/Filippus zonder beschrijving

HANDELINGEN 8:26-40

Filippus en de Ethiopiër

26 Een engel van de Heer zei tegen Filippus: ‘Ga tegen de middag naar de verlaten weg van Jeruzalem naar Gaza.’ 27 Filippus deed wat hem gezegd werd en ging naar die weg toe. Daar kwam hij een Ethiopiër tegen, een eunuch, een hoge ambtenaar van de kandake, de koningin van Ethiopië, die belast was met het beheer van haar schatkist. Hij was in Jeruzalem geweest om daar God te aanbidden 28 en zat nu op de terugweg in zijn reiswagen de profeet Jesaja te lezen. 29 De Geest zei tegen Filippus: ‘Ga naar die man daar in de wagen.’ 30 Filippus haastte zich naar hem toe en hoorde hem de profeet Jesaja lezen, waarop hij vroeg: ‘Begrijpt u ook wat u leest?’ 31 De Ethiopiër antwoordde: ‘Hoe zou dat kunnen als niemand mij uitleg geeft?’ Hij nodigde Filippus uit om in te stappen en bij hem te komen zitten. 32 Dit was het schriftgedeelte dat hij las:

‘Als een schaap werd hij naar de slacht geleid;

als een lam dat stil is bij zijn scheerder

deed hij zijn mond niet open.

33 Hij werd vernederd en hem werd geen recht gedaan,

wie zal van zijn nakomelingen verhalen?

Want op aarde leeft hij niet meer.’

34 De eunuch vroeg aan Filippus: ‘Kunt u me zeggen over wie de profeet het heeft? Over zichzelf of over een ander?’ 35 Daarop begon Filippus met hem te spreken over het evangelie van Jezus, waarbij hij deze schrifttekst als uitgangspunt nam. 36 Onderweg kwamen ze bij een plaats waar water was, en de eunuch zei: ‘Kijk, water! Waarom zou ik niet gedoopt kunnen worden?’ 37*

38 Hij liet de wagen stilhouden en beiden liepen het water in, zowel Filippus als de eunuch, waarna Filippus hem doopte. 39 Toen ze uit het water kwamen, greep de Geest van de Heer Filippus en nam hem mee, en de eunuch zag hem niet meer, maar vervolgde zijn weg vol vreugde. 40 Filippus kwam terecht in Azotus; van daar reisde hij verder en verkondigde in alle steden het evangelie, tot hij in Caesarea aankwam.

In de Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst: NBV/Handelingen8

*Andere handschriften hebben een extra vers: ‘[37] Filippus zei tegen hem: “Indien u gelooft met heel uw hart, is het toegestaan.” Hij antwoordde: “Ik geloof dat Jezus Christus de Zoon van God is.”’ >

Liever luisteren?

Rinus Kole op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel. Handelingen is het 5e boek van het Nieuwe Testament. Ik doe graag wel eens iets aparts. Deze marathon past daar bij gezien het eenmalige unieke karakter. Verder hoop ik dat vele mensen door de nieuwe vertaling de Bijbel gaan begrijpen.

Uitleg van ds Marianne Vonkeman, predikante in Santpoort-Velserbroek op haar website Sporenvangod over de lectio divina, de heilige les in Handelingen 8 en 'kracht onderweg'. 'In dit verhaal over de zending van de kerk en de visie op haar taak, is deze kamerling een proto-type. Niet alleen komt hij van buiten Israël en is hij een slaaf, hij is ook een buitengeslotene. Eunuchs mogen de tempel niet. Zo staat het in Deuteronomium (32:1) voorgeschreven: iemand die ontmand is mag niet in de gemeente des Heren komen. Verder dan de voorhof komt hij niet, met al zijn macht moet hij toch buiten staan. Maar desondanks reist hij helemaal van Ethiopië naar Jeruzalem. Daar, in Jeruzalem, heeft hij een Schriftrol gekocht, van de profeet Jesaja. En daar staat opgeschreven het toekomstvisioen van Jesaja 56(:3): “laat de ontmande niet zeggen: zie ik ben een dorre boom. Want zo zegt de Here van de ontmanden, die mijn sabbatten onderhouden en verkiezen wat mij behaagt en vasthouden aan mijn verbond: Ik geef hun in mijn huis en binnen mijn muren, een gedenkteken en een naam, beter dan zonen en dochter; Ik geef hun een eeuwige naam die niet uitgeroeid zal worden.” Link Sporenvangod/kracht-onderweg

Op You Tube: Preek van Piet van de(r) Oever Wat is jouw droom!? Versta je de stem van God? Wat heeft God in je hart gelegd? over Handelingen 8:26-40 (56m) Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor enkele coupletten uit psalm 62 als gebed gecombineerd. Een gebed dat van Petrus had kunnen zijn van wie we vorige week afscheid hebben genomen en wat minder bij Filippus en de Ethiopiër past.

Psalm 62

1 Voor de koorleider. Op de wijs van Jedutun. Een psalm van David.

2 Alleen bij God vindt mijn ziel haar rust,

van hem komt mijn redding.

3 Hij alleen is mijn rots en mijn redding,

mijn burcht, nooit zal ik wankelen.

6b Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen,

van hem blijf ik alles verwachten.

7 Hij alleen is mijn rots en mijn redding,

mijn burcht, ik zal niet wankelen.

8 Bij God is mijn redding en eer,

mijn machtige rots, mijn schuilplaats is God.

9 Vertrouw op hem, mijn volk, te allen tijde,

open voor hem uw hart,

God is onze schuilplaats. sela

12 Eenmaal heeft God gesproken,

tweemaal heb ik het gehoord:

‘De macht is aan God.’

13 Bij u, Heer, is ontferming,

u beloont ieder mens

naar zijn daden.

Bron: NBV Psalm 62

VOLGENDE WEEK

22 juni 2014, 1e zondag na Drie-eenheid

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Jeremia 20:7-13, Psalm 69:14-­29, (Romeinen 5:15-19) en Matteüs 10:16-33. Dat las ik nog niet.

Op het alternatief leesrooster staan Jezus Sirach 35:1-22a, Psalm 19 en de Brief aan de Romeinen 2:9-16.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com