30 november 2014, 1e zondag van Advent

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

30november 2014 is de 1e zondag van Advent, de periode van het aftellen naar Kerst. Advent(us) betekent letterlijk komst in het Latijn. In de Adventstijd die begint tussen 27 november en 3 december, vallen altijd 4 zondagen. De zondagen en het aftellen worden gesymboliseerd door de 4 Adventskaarsen in de kerk of thuis die een voor een -op de zondagen- worden aangestoken. Voor kinderen is er een Adventskalender (die meestal 1 december begint) met op elke dag een snoepje of cadeautje. Voor volwassenen zijn er Adventskaarten met (bijbel)teksten, een voor elke dag van de Advent evt. als briefkaart om te versturen.

In de kerk wordt tijdens Advent (en in de periode voor Pasen, de 40dagentijd) de kleur paars die van boete en inkeer gebruikt voor bijvoorbeeld de kleding van de voorgangers. Muv van de derde zondag die feestelijk is, dan wordt roze gebruikt. Advent is het begin van het kerkelijk jaar en het begin van een nieuw Leesrooster,

Het nieuwe oecumenisch leesrooster begint op deze Advent en de Raad van Kerken heeft een nieuw rooster gemaakt voor de komende negen jaar in plaats van de gebruikelijke drie jaar. Het belangrijkste verschil is het toevoegen van een Johannes-jaar. Het Johannes-evangelie kwam eerder alleen bij de kerkelijke feesten, zoals de Advent aan bod. De driejarige roosters hebben elk jaar een evangelie - Matteüs, Marcus en Lucas - als basis.

De Bach cantaten voor de 1e Advents zondag zijn ''Nun komm, der Heiden Heiland'' (BWV 61), ''Nun komm, der Heiden Heiland'' (koraalcantate BWV 62) en ''Schwingt freudig euch empor'' (BWV 36).

De teksten horen bij Mattheüs 21:1-9 met de Intocht in Jeruzalem. Dat las ik op 9maart2014 voor Palmarum, Palmpasen een van de zondagen voor Pasen. Het verhaal komt in alle vier evangelies voor, de versie van Marcus 11:1-11 las ik op 1april2012, de versie van Lucas 19:29-48 las ik op 24maart2013 en de versie van Johannes 12;12-19 op 1april12.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) ''Nun komm, der Heiden Heiland'' (BWV 61) uitgevoerd door Nikolaus Harnoncourt, het Tölzer Knabenchor met KoorMeester Gerhard Schmidt-Gaden, het Concentus Musicus Wien. Jongenssopraan: Seppi Kronwitter (Solist van het Tölzer Knabenchor) en tenor Kurt Equiluz, bas: Ruud van der Meer (14m05) Met beelden van schilderijen:
'Advent en de Triomf van Christus of de zeven vreugden van Maria door Hans Memling (c.1430-1494). Op 5m17) "De volkstelling in Bethlehem' Pieter Bruegel de Oude (c.1525–1569). Op 10m16 "het Wilton Diptiek (c. 1395-1399) (anoniem, eierverf op eikehout) nu in de National Gallery, London, VK.

Geschilderd voor Koning Richard II van England die knielend voor Maria en Jezus is afgebeeld Met Johannes de Doper en de Engelse koninklijke heiligen Edward the Confessor en Edmund de Martelaar. Op 13m:41) "St. Johannes de Doper in de Wildernis" door Hieronymus Bosch (c.1450-1516) Link youtube

Of kijk op dit blog op 1dec13 naar J.S. Bach (1685-1750) BWV 36 voor de 1ste zondag van Advent Schwingt freudig euch empor. Geen bewegend beeld maar het schilderij Le Couple dans le paysage bleu van Marc Chagall.
00:00 1. Koor Schwingt freudig euch empor
04:07 2. Koor (Sopraan en Alt) Nun komm, der Heiden Heiland
07:53 3. Aria (Tenor) Die Liebe zieht mit sanften Schritten
13:34 4. Koor Zwingt die Saiten in Cythara
15:07 5. Aria (Bas) Willkommen, werter Schatz
19:19 6. Koraal (Tenor) Der du bist dem Vater gleich
21:12 7. Aria (Sopraan) Auch mit gedämpften, schwachen Stimmen
29:27 8. Choral Lob sei Gott, dem Vater, g'ton
Uitgevoerd door jongenssopraan Peter Jelosits (Wiener Sängerknaben), Alt Paul Esswood, Tenor Kurt Equiluz, Bas Ruud Van der Meer en de Wiener Sängerknaben & Chorus Viennensis koormeester Hans Gillesberger en het Concentus musicus Wien onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. (30m05) Opname uit 1974.

Of kijk op dit blog op 2dec12 naar 'Nun komm, der Heiden Heiland' II (BWV 62), de tenoraria door Christoph Pregardien 'Bewundert, o Menschen, dies große Geheimnis' de basrecitatief door Peter Kooy 'So geht aus Gottes Herrlichkeit und Thron en Streite, siege, starker Held!', de sopraanrecitatief door Sibylla Rubens, alt Sarah Connolly 'Wir ehren diese Herrlichkeit' en het Koraal: 'Lob sei Gott dem Vater'. Het Collegium Vocale onder leiding van Philippe Herreweghe (18m46).

Of kijk op 27nov2011 naar "Swingt freudig euch empor" (BWV 36:7) de aria: "Auch mit gedämpften" zonder de uitvoerenden helaas (6m56) en "Swingt freudig euch empor" (BWV 36:1 coro) ook zonder de uitvoerenden met Hieronimus Bosch schilderij ''de Tuin der Lusten'', nu in het Prado Museum in Madrid, Spanje (4m02).

Of kijk op dit blog op 28nov2010 naar Ian Bostridge 'Der Heiland ist gekommen' (1) J.S. Bach (BWV 61.4 het koraal 'Amen, Amen' met het Concentus Musicus Vienna en het Arnold Schoenberg Choir en Nikolaus Harnoncourt, dirigent (1m)

Concert tips

zo30nov14 om 10 uur in de Nieuwe Kerk

in Rijswijk, 'Nun komm, der Heiden Heiland'' (BWV 61) uitgevoerd door Janey Keuning / Vocaal Ensemble Moteta & instrumentalisten Link Henk Beindorff

30Nov14 om 10.30uur in de Kloosterkerk, hoek lange Voorhout, Parkstraat. 'Nun komm, der Heiden Heiland'' (BWV 61) uitgevoerd door Jos Vermunt en de Residentie Bachensembles. Link Stichting Cantatediensten Kloosterkerk

30nov14 om 10uur in de Nicolaikerk, Nicolaaskerkhof 8 in Utrecht. 'Nun komm, der Heiden Heiland'' (BWV 62) uitgevoerd door Ko Zwanenburg en de Nicolaïcantorij & Capella di San Nicolai. Link Nicolaikerk

30nov14 om 19uur 61 Leiden, Pieterskerk op het Pieterskerkhof in Leiden. Uitgevoerd door Gilles Michels en het Haags Barokgezelschap Link Stichting Cantate Leiden

TEKST(EN)

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Jesaja 63:19b-64:8, Psalm 85, Paulus 1e brief aan de Korinthiërs 1:1-9 en Marcus 13:24-37. We gaan het 2e of B jaar van de leesrooster cyclus in.

(Want) Deze week is het thema vanwege 'Advent' de komst van de Heer, in het Oude Testament God de Vader, in het Nieuwe Testament de Mensenzoon, Jezus. Jesaja's stukje is een gebed om de komst, ingrijpen van God. De psalm een uitnodiging: 'Heer kom bij ons wonen'. In (het begin van) de 1e brief aan de Korinthiers veel lof en dank voor deze gemeente, zoals in veel brieven aan gemeenten. In Marcus 13 hetzelfde verhaal als vorige week in Mattheus 24 met nog een parabel die we toen niet lazen, maar er ook in staat. Het gezang (122) verwijst naar de Advent(steksten) “Komt tot ons, de wereld wacht, Heiland, kom in onze nacht. Licht dat in de nacht begint, kind van God, Maria's kind”.

Deze teksten las ik op 27november2011 met een kleine afwijking: Jesaja 64:1-9. In de voorleesbijbel: Scheurde u maar de hemel open om af te dalen! De bergen zouden voor u beven. Een mooi regel om toe te voegen voor de 1e Advent.

Op het alternatief leesrooster staat niets. Ik kies voor een regel uit Matteüs vanwege het citaat dat ik deze keer als GEBED (onderaan) heb gekozen. Geen echt gebed, meer een positieve gedachte die kan worden doorgegeven als bemoediging. Ik vond dat de regel mooi past bij het begin van de Advent.

Eerst de bekende Bijbelse variant in Mattheüs 25:45 En hij zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie voor een van deze onaanzienlijken niet gedaan hebben, hebben jullie ook voor mij niet gedaan.”

Onaanzienlijke, het woord wordt in de Nieuwe Bijbelvertaling op twee manieren gebruikt: denigrerend om aan te geven dat mensen onbelangrijk zijn en gelukkig ook ook aan te geven dat zij juist heel belangrijk zijn, zoals in Matheus. Met een mooie uitzondering waarin onaanzienlijken geen aanzien hebben, maar ook niet voor mogen worden getrokken door rechters (Leviticus)

NB In andere, oude bijbelvertalingen worden andere woorden gebruikt zoals nederig(en) door de Luthers bijbelvertaling waarin het Duitse nidrig wordt gebruikt. Hierdoor is het onder invloed van de Nederlandse bijbelvertalingen in het Nederlands terechtgekomen. In de Statenvertaling uit 1637 staat nederig, vernederde (Job 5:11), gemene en zelfs slechte mensen maar in de betekenis van gewone, zonen van, mensen. De Naardense Bijbelvertaling kiest voor klein in Job.

Ik zocht op voorleesbijbel in de Nieuwe Bijbelvertaling op onaanzienlijk en vond in de tweede betekenis hier:

Job 5:11: Onaanzienlijken brengt hij tot aanzien, treurenden geeft hij weer vertrouwen. In de Leidse Bijbelvertaling (1902) hij zet nederigen op een hooge plaats, zodat treurenden krachtige hulp erlangen;

Leviticus 19:15: Wees niet partijdig wanneer je rechtspreekt. Trek onaanzienlijken niet voor en zie machthebbers niet naar de ogen. Spreek rechtvaardig recht over je naasten. In de Leidse Bijbelvertaling (1902) Gij zult geen onrecht bij het rechtspreken begaan; het gelaat van den behoeftige niet opheffen, noch dat van een aanzienlijke opluisteren: naar recht zult gij uw naaste oordelen.

Spreuken 12:9 Beter een onaanzienlijk mens met een knecht, dan een bluffer die gebrek aan voedsel heeft. In de Naardense Bijbelvertaling: Beter gekleineerd en knecht voor zichzelf,- dan zich laten eren en gebrek hebben aan brood.

Job 40:4 Ik ben onaanzienlijk. Wat zal ik u antwoorden? Ik leg mijn hand op mijn mond. In de Naardense Bijbelvertaling: zie, ik ben klein geworden, wat kan ik u terugzeggen, mijn hand leg ik op mijn mond.  

Jesaja 57:15 Dit zegt hij die hoog is en verheven, die troont in eeuwigheid – heilig is zijn naam: In hoogheid en heiligheid zal ik tronen met hen die verslagen en onaanzienlijk zijn, opdat de onaanzienlijke geest herleeft, opdat het verslagen hart tot leven komt. Lutherse Bijbelvertaling: Want aldus zegt de Hoge en Verhevene, die in eeuwigheid woont, wiens naam heilig is: Ik, die in de hoogte en in het heiligdom woon, maar ook bij de verslagenen en ootmoedigen van geest, om te verkwikken den geest der verootmoedigden en het hart der verslagenen,

Judit 9:11 Want niet de macht van het getal bepaalt uw kracht, niet op geweldenaars steunt uw heerschappij. U bent juist de God van de vernederden, de helper van onaanzienlijken, de steun van zwakken, de beschermer van moedelozen, de redder van wanhopigen.

Wijsheid 6:6 De onaanzienlijke zal genade en vergeving vinden, maar machtigen worden aan een machtig oordeel onderworpen.
1 Korintiërs 15:43 wat onaanzienlijk en zwak is wanneer het wordt gezaaid, wordt met schittering en kracht opgewekt.
Statenvertaling: 42 Alzo zal ook de opstanding der doden zijn. Het lichaam wordt gezaaid in verderfelijkheid, het wordt opgewekt in onverderfelijkheid; 43 Het wordt gezaaid in oneer, het wordt opgewekt in heerlijkheid; het wordt gezaaid in zwakheid, het wordt opgewekt in kracht. 44 Een natuurlijk lichaam wordt er gezaaid, een geestelijk lichaam wordt er opgewekt. Er is een natuurlijk lichaam, en er is een geestelijk lichaam.

Jakobus 1:9 Laat de onaanzienlijke gelovige trots zijn op zijn hoge waarde In de Statenvertaling: 9 Maar de broeder, die nederig is, roeme in zijn hoogheid.

Preek van Rene van Loon voor de Ontmoetingskerk in Capelle-Schollevaar op 4 december 2011. Thema: ‘Het brood dat toekomst geeft’, naar aanleiding van Richteren 7: 9-22 (kerntekst: vers 13-14) 'Wie God aanroept krijgt redding
door het onaanzienlijke. En we weten hoe het afloopt: het gebeurt ook echt'.  Link Ontmoetingskerkonline (pdf)

>

>

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor niet een gebed maar voor een citaat uit een film The Imagination game. De film gaat over de leider van het team dat de Duitse militaire code Enigma heeft gekraakt in de 2e Wereldoorlog. De ultieme bemoediging en daardoor was ik verrast dat ik het online nergens kon vinden behalve als citaat uit de film en dus een vondst/gift van de schrijver Graham Moore (1981). Het citaat is niet alleen aangrijpend het wordt in de film ook 3 keer doorgegeven op cruciale momenten.

Het citaat past erg mooi bij Advent en de komst van de Messias:

Sometimes it is the people no one imagines anything of, who do the things that no one can imagine.

Bron: The Imagination game, meer in de International Movie Data Base imdb

De schrijver Graham Moore is voor dit script genomineerd voor de British Independent Film Award voor Beste scenario 2014.

VOLGENDE WEEK

7 december 2014, 2e zondag van Advent

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Jesaja 40:1-11, Psalm 80:1-8, 2e brief van Petrus 3:8-18 en Johannes 1:19-28.

Dat las ik op 4december2011. Het thema is de komst van God/Jezus en het einde der tijden en het lijden. Letterlijk in Jesaja 'na de straftijd' maak de weg vrij voor de komst van de Heer. In de Groot Nieuws Bijbel in psalm 80 'u bent in ons midden'. 2 Petrus benadrukt dat 'de (terug) komst' echt zal komen, maar een dat voor God 1 dag is is als 1000 jaar (voor mensen). Het stuk van de evangelist Johannes begint met Johannes de Doper die de (1e) komst van Jezus aankondigt. NB Alle evangelies beginnen trouwens zo'n beetje met Johannes de Doper als voorloper van Jezus.

Op het alternatief leesrooster staat niets. Ik weet nog niet wat ik lees.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com