25 maart 2012, 5e van de 40 dagen, Judica,

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

PERIODE

25 maart 2012, is de 5e zondag van de 40 dagentijd of Vasten heet Judica, dat is Latijn voor 'Verschaf mij recht'. De zondag kreeg deze naam vanwege de beginwoorden van het openings- of introïtusgezang naar Psalm 43:1

"Judica me, Deus et discerne causam meamde gente non sancta: ab homine iniquo et doloso eripe me"(43:2 quia tu es Deus meus et fortitudo mea.)
Psalm 43:1 Verschaf mij recht, o God, vecht voor mijn zaak. Bescherm mij tegen een liefdeloos volk, vol list en bedrog. (43:2)U bent toch mijn God, mijn toevlucht

Er is geen Bachcantate voor deze zondag vanwege de traditie om in de 40dagentijd of Vasten geen muziek te spelen. Maar Bach heeft wel muziek gemaakt bij psalm 51: Motet BWV 1083 “Tilge, Höchster, meine Sünden”. Bach liet zich inspireren door Giovanni Batista Pergolesi's (1710 – 1736) Stabat Mater, een van de bekendste gezangen cycli over Maria, de moeder van Jezus. Waarschijnlijk schreef Pergolesi het in 1736, het jaar van zijn vroege overlijden.

Op You Tube: Nancy Argenta, sopraan, Guillemette Laurens, mezzo-sopraan en I Barocchisti met als dirigent Diego Fasolis “Tilge, Höchster, meine Sünden” zonder datun of plaats (4m01) Link youtube Tekstlink uvm.edu met de Engelse vertaling na de Duitse tekst.

Vergelijk het met Pergolesi Stabat mater door Sabina Puertolas, sopraan, Vivica Genaux, mezzo sopraan en Les Talens Lyriques met als dirigent Christophe Rousset 2009 saint Denis/parijs Frankrijk. (6m24) Link youtube

Concert tip

zo25mrt12 Om 16-17.45uur in de Gorte Kerk Dokkum, Markt 2 Dokkum. Pure Passie Concert, muziek geinspireerd door het lijdensverhaal. Een selectie van kleinere koorwerken en excursie door de muziekgeschiedenis. Met wee koraal-cantates van Mendelssohn, Bach, Francis Poulenc, Samuel Barber, James MacMillan en Sven-David Sandström (20ste eeuw) Uitvoerenden Cantatrix, het prkest van de 20ste eeuw en gastdirigent Simon Phipps. Kaarten 15euro Link Pure Passie

TEKSTEN

Deze week is het thema weer vergeving en niet alles is vergeefs. God vergeeft en sluit een nieuw verbond in Jeremia (31) nadat Juda gevallen is en de tempel in Jeruzalem verwoest. Ook David wordt vergeven na zijn boetepsalm (51), vanwege zijn overspel met Batseba en de door hem beraamde dood van Uria op het slagveld. Maar niet zonder vreselijke straf (het onschuldige kind van David en Batseba sterft). In Hebreeen wordt Jezus vergeleken met de Oud Testamentische hogepriesters Aaron en Melchisedek (ook koning). In Johannes spreekt Jezus over zijn komend sterven met een mooie parabel over gevallen graan.

Jeremia 31:31-34
Psalm 51
Hebreeën 5:1-10
Johannes 12:20-33
Tussentijds 152

JEREMIA
Jeremia is het 24ste boek van het Oude Testament. Jeremia is een van de 'grote', belangrijke profeten. Jong en eerst onwillig werd hij geroepen en profeteerde waarschuwingen rond de ondergang van Juda en haar hoofdstad Jeruzalem (in 586 en het begin van de Babylonische ballingschap) en daarna. Jeremia spreekt veel direct met de Heer (Jeremia 11-12, 15-16, 17-18 en 18-23). Jeremia werd -tegen zijn wil- meegenomen naar Egypte en ''verdween'' daar (uit de Bijbel) NBV.

Kennis tip: Jeremia is beroemd door zijn eigen werkwoord 'Jeremiëren' = jammeren, weeklagen. Zijn dreigende profeties voor de val van Juda en Jeruzalem waren niet erg populair.

De regels die wij deze week lezen zijn dat wel, want het is een belangrijke vooraankondiging. Jeremia troost en bemoedigt de naar Babylon afgevoerde ballingen er mee met een nieuw verbond. In Jeremia's verbond zal God er voor zorgen dat iedereen hem kent ''in het hart'' (r33). Dit verbond wordt door Christenen opgevat als aankondiging de komst van Jezus.

Ook bekend van Jeremia is zijn 'gebed' Jeremia 16:19(...) hier in de (net online gezette) Leuvense Bijbelvertaling uit 1548 op biblija.net 19 Heere mijn stercheyt ende mijn cracht, ende mijn toevlucht inden dach der tribulacien tot (v) sullen die Heydenen comen van duyterste der aerden (…) In de NBV ‘O HEER, mijn kracht en mijn burcht, mijn toevlucht in tijden van nood. Van de einden der aarde komen alle volken naar u toe.

Kunst tip: De woorden van Jeremia zijn zo belangrijk dat ze als tekst afbeelding populair zijn. Op worldofthebible als een soort een schilderijtje burgundy

JEREMIA 31:31-34

31 Zie, er zijn dagen op komst, is de tijding van de Ene, dat ik met het huis Israël en het huis Juda een nieuw verbond zal smeden 32 niet als het verbond dat ik met hun vaderen smeedde ten dage dat ik hen bij de hand greep en hen uitleidde uit het land Egypte, want toen hebben zij mijn verbond verbroken, terwijl ik het met hen aangegaan was, is de tijding van de Ene; 33 nee, dít is het verbond dat ik met het huis Israël zal smeden na die dagen, is de tijding van de Ene: ik zal mijn Wet geven in hun binnenste en in hun hart schrijven; wezen zal ik hun tot God, en zij zullen mij worden tot gemeente; 34 niet langer hoeven ze dan ieder zijn naaste en ieder zijn broeder te leren en zeggen: ge moet de Ene kennen!, want allen zullen zij hem al kennen, van de kleinste bij hen tot hun grootste, is de tijding van de Ene, want ik zal hun ongerechtigheid vergeven en aan hun zonde niet langer denken!

In de naardensebijbel vertaling Zoek Jeremia → 31

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?

Wim Scheltens op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Jeremia is het 24ste boek van het Oude Testament.
 

Liever live?

Protestantse Gemeente de Wijngaard diensten in Borculo en Geesteren. Tijd: 9.30 uur Borculo, Muraltplein 51. V voorganger mw. ds. W.E. Onderwaater uit Aalten. Of 10uur, voorganger: ds. J. Janssen in Geesteren, Kerkplein 1. Collecte voor 'de Verandering' het 40dagenthema van KerkinActie voor beurzen voor vrouwelijke theologiestudenten in Kenia. Link pkndewijngaard Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van ds Jan Haveman voor de Gereformeerde kerk Vrijgemaakt in Hattem Noord, bij een avondmaaldienst. Onderdeel van een serie preken over Jeremia. Link prekendiespreken

Op You Tube: Em p Walter Bruegemann schrijft over Jeremia's nieuwe verbond op de Huffingtons Post met een you tube filmpje over Occypy Wall Street en de betrokkenheid van religieuze groepen en kerken bij hun werkwijze en doelstellingen. (4m) Link huffingtonpost.com walter-brueggemann

PSALM
Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament. Psalm 51 is de vierde van zeven boetepsalmen. In de eerste regel staat al waar de psalm voor is: inkeer na overspel. In het Latijn heet de psalm Miserere mei, Deus naar de 3de regel. We lazen deze psalm ook op 12sept2010 en 13maart2011 op de 1e zondag van de 40dagentijd.

Het is de psalm van David, die om vergeving smeekt nadat de profeet Natan hem heeft bezocht. Natan vertelt David een parabel waar die zo intuint. Dan preekt de profeet hem aan op zijn daden in 2 Samuel 11:1-27 'want naar het oordeel van de Heer was het wel degelijk slecht wat David gedaan had.

David heeft met Batseba de vrouw van een van zijn soldaten, de Hetiet Uria overspel gepleegd. Omdat zij zwanger wordt geeft david Uria verlof (zodat hij denkt dat het zijn kind is) maar die list mislukt. Dan laat David Uria voorin de strijd opstellen die daardoor -zoals beoogd- omkomt. David's reactie op het bericht van Uria's dood is (2 Samuel 11: 25) “U moet er maar niet te slecht over oordelen, de oorlog eist nu eenmaal zijn tol (…)”

Ter Linden schrijft in 'Het verhaal gaat' (dl3, blz 38) over psalm 51 ''Hij vlucht niet in ontkenning, maar belijd openlijk schuld. Maar David wordt ook vreselijk gestraft: het kind van Batseba en David sterft. David bad en vastte en legde zich een week op de grond te slapen maar het kindje sterft. David vermant zich dan snel ik ga naar hem toe (de baby), hij komt niet terug bij mij. (2 Samuel 12:23) Samen krijgen Batseba en David nog een zoon, (de wijze koning) Salomo. 

Kunst tip: Badende Batseba's van Hans Memling, Giovanni Batista, Paolo Veronese, Cornelis van haarlem, Peter Paul Rubens, Rembrandt van Rijn, Willem Drost, Nicolas Verkolje, Karl Broloff, Francesco Hayez, Jean Leon, Gerome Nicolas Uribe. Ik vind de Batseba van Jan Masijs (1562) het leukst, jammer dat David er ook bij staat. Link whosthatgirl Masijs Jan Massys David en Bathsheba

PSALM 51
1 Voor de koorleider, een musiceerstuk van David,2 toen bij hem binnenkwam Natan-de-overkomene,nadat hij was binnengekomen bij Batseba. 3 God, wees in uw vriendschap mij genadig, wis, overvloedig in ontferming, mijn misstappen weg! 4 Was mij geheel schoon van mijn onrecht, van mijn zonde maak mij rein! 5 Want van mijn misstappen heb ik weet, mijn zonde heb ik tegenover mij voortdurend. 6 Voor u en u alleen heb ik gezondigd; wat in uw ogen kwaad is deed ik, zodat gij in uw recht staat met uw woord en zuiver zijt in uw gerichten! 7 Wel was mijn begin omgeven door onrecht en heeft in zonde mijn moeder mij ontvangen; 8 toch verlangde u tot op de bodem trouw, en gaf u mij in het verborgenst kennis van wijsheid. 9 Ontzondig mij met hysop, dan word ik rein, was mij, en ik word witter dan sneeuw! 10 Doe mij horen blijdschap en vreugde, dan juichen de beenderen die gij hebt verslagen! 11 Verberg uw aanschijn voor mijn zonden, wis al mijn ongerechtigheden weg! 12 Schep mij een hart gereinigd, o God, schenk in mijn binnenste opnieuw een geest standvastig! 13 Verwerp mij niet van voor uw aanschijn, de geest van uw heiligdom, neem die niet van mij weg! 14 Keer tot mij weer met verrukking om uw bevrijding, een geest vol aandrift moge mij ondersteunen! 15 Overschrijders zal ik uw wegen leren, zondaars keren tot u terug! 16 Red mij van bloedschuld, God, de God die mij bevrijdt, laat mijn tong om uw gerechtigheid juichen! 17 Heer-over-mij, open mijn lippen, en mijn mond zal melden uw lof! 18 Want uw verlangen gaat niet uit naar een offer, ik geef wel, maar een opgangsgave kan u niet behagen: 19 offers voor God zijn een gebroken geest, een hart gebroken en verslagen, God, zult gij niet verachten! 20 Doe in uw welbehagen Sion goed, bouw op Jeruzalems muren! 21 Dan verlangt ge naar gerechte offers, een opgangsgave geheel en al, dan klimmen er weer varren op uw altaar!

In de NBV is regel 16 vertaald met: 16 (…) bevrijd mij, God, van de dreigende dood,
Ook mogelijk is de vertaling: ‘van bloedschuld’, of: ‘van bloed
[van offers]’.

Liever luisteren?
Emmy Steen-van Harten uit Krimpen a/d IJssel in de Nieuwe Bijbevertaling op voorleesbijbel of www.downloadbijbel.nl Psalmen is het 19e boek van het OT.

Liever live?

Niet gevonden. Kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek over de zonde voor de gereformeerde kerk (vrijgemaakt) in Brunssum Tweebeek op 14nov2010 van ds Maurits Oldenhuis (?). Link gkbrunssum Diensten elke zondag 10 uur in de Opstandingskerk, Ds. Boumastraat 1, Brunssum. 
 

Op You Tube: De tekst van psalm 51 met op de achtergrond de Gregoriaanse muziek voor Goede Vrijdag. (2m06) youtube of Sons Of Korah, zingen in het engels, Psalm 51 (8m01). Link youtube

of op Vimeo: Trailer van de Zweedse opera 'Batseba' van Sven David Sandstrom uit 2008 (1m). Link vimeo

HEBREEEN

Hebreeën is het 19e boek van het Nieuwe Testament, waarschijnlijk een brief hoewel de begingroet ontbreekt, maar aan het eind staat wel een dringende vraag aan de broeders en zusters en Genade zij met u allen. Hebreeën betekent Joodse Christenen. De tekst is sinds 180naChr bekend en wordt opgevat als een preek geschreven door de 2e generatie, zij die Jezus (tijdgenoten) niet meer levend gekend hebben. 

Het stukje dat we deze week lezen gaat over het priesterschap van God. Jezus, de eeuwige priester en koning wordt in r6 vergeleken met Melchisedek de koning priester in Genesis 14:18 die Abraham zegent (r19). Melchizedek wordt ook bezongen in Psalm 110. 
 

Genesis 14:18

Malchisedek,- koning van gerechtigheid,de koning van Sjaleem, heeft naar buiten gebracht: brood en wijn; hij is priester voor God-in-den-hoge.

Psalm 110:4

Gezworen heeft de ENE en het zal hem niet berouwen: 'jij bent priester voor eeuwig,krachtens mijn uitspraak een Melchisedek!'

Ook wordt Jezus in r4 vergeleken met Aaron, de broer van Mozes die in Leviticus 8:1-33 tot priester wordt gewijd.

Leviticus 8:1-3

Dan spreekt de Ene tot Mozes en zegt: 2 neem Aäron en zijn zonen met hem, de gewaden en de olijfolie voor de zalving; de var voor de ontzondiging, de twee rammen en de korf met de matses; 8:3 heel de samenkomst, roep die ter vergadering (…) tot en met Lev 8:33,

HEBREEEN 5:1-10

1 Want elke hogepriester, genomen uit mensen, wordt aangesteld voor de mensen in de zaken betreffende God, opdat hij gaven en offers zal aanbieden voor zonden; 2 hij kan zich matigen tegenover onwetenden en dwalenden omdat ook hij met zwakheid is omvangen 3 waardoor hij, zoals voor de gemeente, zo ook voor zichzelf offers moet aanbieden voor zonden; 4 en niemand neemt deze eer voor zichzelf, nee, men wordt geroepen door God, zoals ook Aäron. 5 Zo heeft ook de Christus zichzelf niet verheerlijkt om hogepriester te worden, maar hij die tot hem gesproken heeft: 'jij bent mijn zoon, ik heb je heden verwekt' (psalm 2:7); 6 gelijk hij ook op een andere plaats zegt: 'jij bent priester in eeuwigheid naar de ordening van Melchisedek' (Psalm 110:4) 7 hij heeft in de dagen van zijn vlees gebeden en verzuchtingen geofferd -met krachtig geschreeuw en in tranen- aan hem die bij machte was hem te redden uit de dood; hij werd verhoord vanwege zijn eerbied, 8 en hoewel hij een zoon was, heeft hij gehoorzaamheid geleerd uit de dingen die hij te lijden kreeg, 9 en tot de voleinding gebracht, is hij voor allen die hem gehoorzamen oorzaak geworden van eeuwig heil, 10 en is door God begroet als hogepriester naar de ordening van Melchisedek.

In de Naardensebijbel vertaling Zoek Hebreeen → 5

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.
 

Liever luisteren?

Janneke Schuurmans-Bos uit Ermelo in voorleesbijbel. In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Hebreeen is het 19e boek van het Nieuwe Testament.

Liever live?

Oecumenische Werkhofgemeenschap in het conferentiecentrum Samaya, Hollendewagenweg 20, Werkhoven. Tijd: 10uur, voorganger p(astoor/riester) Joop Smit uit Utrecht over Hebreeën 5 en Johannes 12. Link werkhofgemeenschap Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Beluister de Preek van C Terpstra voor de Evangelie Gemeente in Oud Beijerland op 8mei2011 over Mattheus en Hebreeen 5:5-10 Link kaleo de-beker-die-de-here-jezus-moest-drinken

Op Vimeo: in het Engels Kent Butcher ''The God Who Is FOR You'' Hebrews 5 (Part2 on Confidence) voor Vineyard Community Church in Syracuse Indiana USA (35min) Link vimeo part 1 (39m) vimeo

JOHANNES

Johannes, of een anonieme leerling van wie Jezus bijzonder veel hield' is het 4e boek van het Nieuwe Testament. Het is een van de vier evangelies met de verhalen over het leven en sterven van Jezus. In de evangelies komen verhalen soms meerdere malen voor, soms identiek soms een beetje anders. Dit verhaal vindt net plaats na de intocht in Jeruzalem en komt (alleen) voor bij Johannes. De intocht in Jeruzalem wordt op Palmpasen 1 april gevierd. Het 1e deel heet in de Groot Nieuws bijbel 'als de graankorrel niet sterft' 20-26 en daarna 27-36 'De Mensenzoon spreekt over zijn dood'. In de tekst staan 5 verwijzingen naar psalmen en 1 naar 1 Samuel 2. Jezus kondigt zijn dood aan en de gebeurtenissen bij de kruisiging.

Kunst tip: In de pylgeralmanak uit het Stûneboek Dijnselburg 1970 Johannes 12:24-46. Link pylgeralmanak

JOHANNES 12:20-33

20 Enkelen van hen die de opgang maken om te aanbidden op het feest zijn Hellenen; 21 die komen dan bij Filippus aan, die van Betsaïda in Galilea, en hebben hem de vraag gesteld en gezegd: heer, wat wij willen is: Jezus zien! 22 Filippus komt en zegt het Andreas; Andreas komt met Filippus mee en zegt het Jezus. 23 Maar Jezus zegt in zijn antwoord tot hen: het uur is wel gekomen dat de mensenzoon verheerlijkt wordt; 12:24 maar het is vast en zeker, zeg ik u: als de graankorrel niet valt in de aarde en sterft dan blijft hij alléén; maar als hij sterft draagt hij overvloedig vrucht; 25 wie zijn lijf-en-ziel te zeer liefheeft zal ze verliezen, en wie in deze wereld zijn lijf-en-ziel 'haat' zal ze bewaren voor het eeuwige leven. 26 als iemand mij dienstbaar wil zijn moet hij mij volgen, en waar ik ben daar zal ook mijn dienaar zijn; als iemand mij dient zal de Vader hem eer bewijzen; 27 nu het zover is 'is mijn ziel verbijsterd' (Psalm 6:4); wat moet ik zeggen?- 'Vader, red mij uit dit uur'?- (Psalm 6:5 en 7:2) maar daarom ben ik juist gekomen: voor dit uur!... 12:28 'Vader, verheerlijk uw Naam!' (Psalm 8,2-10). Dan komt er een stem uit de hemel: 'ik heb hem verheerlijkt en zal hem wéér verheerlijken!' (Psalm 7:6 en 8:6 en 1 Samuel 2:30) 29 Toen heeft de schare die daar stond en het hoorde gezegd dat er een donderslag was geschied; maar anderen hebben gezegd:een engel heeft tot hem gesproken! 30 Het antwoord van Jezus is dat hij zegt: niet om mij is deze stem geschied, maar om u!- 31 nú is het er: het oordeel over deze wereld; nu zal de overste van deze wereld naar buiten worden uitgeworpen!- 12:32 en als ik van de aarde zal worden omhooggeheven zal ik allen tot mij trekken! 33 Door dit te zeggen heeft hij in tekentaal aangeduid wat voor dood hij zou gaan sterven.

In de Naardensebijbel vertaling Zoek Johannes →5

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?

Ko Kopelaar uit Rotterdam op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Johannes is het 4e boek van het Nieuwe Testament.

Liever live?

Protestantse Grote of Lebuïnes kerk Deventer (Ingang onder de toren) Kleine Poot 7. Tijd: 10uur, voorganger in preek door leek is poeet Jan Willem Otten in het kader van de boekenweek. Over Ezechiel en Johannes 12. Nb zaterdagavond vindt in de kerk de officiële afsluiting van de Boekenweek plaats.Tijd 19.30uur. Kaarten 25euro bestellen deventerboekenweek Link pkn-deventer Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Beluister (het nieuws en) de Preek (meditatie) van ds J Kieviet voor het EO programma laatonsderustdagwijden op 3april2010 over 'De weg van het tarwegraan' (45m) Link eo (flashplayer)

Op You Tube: In het Engels als intro het stukje uit de film The story of Jesus (naar Lucas) uit 1979. Regisseurs Peter Sykes, John Heyman John Krisch en gefilmd in Israel. Jesus gespeeld door Brian Deacon. Met een toelichting op de parabel van de graankorrel Johannes 12:24-26 (4m33) Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd. Deze keer een gebed bij Johannes 12:20-33 van Coen Wessel die samen met Berthe van Soest een serie gebeden schreef voor deze 40dagentijd.

Mijn God,
ik ga verloren in dit land vol mensen
in mijn werk van elke dag
in dat hele onbenullige leven van mij.

Maar als ik verloren ga -
zaad op de rots, voer voor de vogels
Als mijn leven zo vergeefs is
als ik denk dat het is -
geen kind gebaard en geen steen verlegd
Mijn God,
schrijf dan mijn naam in uw handen
berg mijn tranen dicht bij u
en zeg tot mij:
jij bent mijn geliefde kind.
Coen Wessel

VOLGENDE WEEK
1 april 2012 6e van de 40 dagen Palmpasen!

Marcus 21:1-11, Johannes 12:1-24, Psalm 118:1-2 en 19-29, Jesaja 50:4-7 (Jesaja 52:13-53:12), Psalm 73:13-20, Filippenzen 2:5-11, Marcus 14:1-15:47, Tussentijds 154 (die ga ik niet allemaal lezen)