19 januari 2014, 2e zondag na de Epifanie

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

19 januari 2014, is de 2e zondag van de Epifanie, de openbaring dat Jezus Christus de zoon van God is.

De Bach cantate voor deze zondag zijn ''Mein Gott, wie lang, ach lange'' (BWV 155), ''Ach Gott, wie manches Herzeleid'' (Koraalcantate BWV 3) en ''Meine Seufzer, meine Tränen'' (BWV 13). De teksten horen bij Johannes 2:1-11. De bruiloft te Kanaan.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) ''Meine Seufzer, meine Tränen'' (BWV 13) zonder beschrijving (23m16). Link youtube

Of kijk op dit blog op 20jan13 naar J.S. Bach (1685-1750) "Mein Gott, wie lang', ach lange" (BWV 155) 14. Recitative (sopraan), 15. Aria (duet alt, tenor), 16. Recitatief (bas), 17. Aria (sopraan) 18. Choraal. Het Amsterdam Barok Orkest & Koor, de Amsterdam Barok Orkest Solisten en het Amsterdam Barok Koor met koormeester Simon Schouten en op het orgel en clavecimbel Tom Koopman. Sopranen: Barbara Schlick, Caroline Stam, Ruth Holton en Els Bongers, sopranen. Elisabeth Von Magnus, 2e sopraan en alto. Tenor Paul Agnew en Bas Klaus Mertens. III op [44:49] (link in de tekst)

Of kijk op dit blog op 16jan2011 naar Nikolaus Harnoncourt "Mein Gott, wie lang, ach lange', Koraalcantate BWV 3 (4m55).

Concert tip

zo12jan14 om 19.30 uur Petruskerk, Schependomlaan 85, in Nijmegen. ''Meine Seufzer, meine Tränen'' (BWV 13) uitgevoerd door Wouter van Haaften en het koor en orkest van de Nijmeegse Bachcantates Link NijmeegseBachcantates

TEKST(EN)

Op het alternatief leesrooster staan deze week geen teksten en op het gewone leesrooster: Jesaja 62:1-5, Psalm 96, (Romeinen 4:1-12) en Johannes (1:29) 2:1-11. Deze teksten las ik op 20januari2013 Het lied dat er nu bij hoort is 96a: Zing een nieuw lied, alle landen

Daarom lees ik weer over een Bijbelse vrouw in het verlengde van de voormoeders van Jezus die op het alternatief leesrooster stonden in de Advent tot en met Kerstavond. Deze week Judit, geen voormoeder, en bekend door haar onthoofding van Holofernes. Er zijn veel schilderijen en afbeeldingen van gemaakt. 

Volgens Wikipedia/Judit is het een van de zeldzame verhalen in de Bijbel waarin de vrouw de overmacht heeft. Ze is ook een soort supervrouw, die wel iets vreselijk doet om haar stadsgenoten te redden. NB De tekst van Bach Cantate 13 zou zo door Judith gezongen kunnen zijn als wat deemoediger gebed dan dat in haar eigen boek. Tekst in het Nederlands Dutch cantatas13

JUDIT

Judit is een deuterocanoniek Bijbelboek, het is onderdeel van de Septuagint, de Griekse Bijbelvertaling en wordt door Protestanten en Joden als apocrief gezien wordt. Dat betekent dat het eerst als onderdeel van het Oude Testament van de Bijbel werden beschouwd, maar uiteindelijk niet in de officiële lijst van Bijbelboeken is opgenomen. Dat het wel als deuterocanoniek is opgenomen in de Nieuwe Bijbelvertaling en andere Bijbels betekent dat de Rooms Katholieke kerk het wel heeft opgenomen. Judit is het 2e deuterokanonieke boek, deze staan (meestal) tussen de boeken van het Oude en Nieuwe Testament in.

Het boek Judith bestaat uit 16 boekrollen en beslaat 17 pagina's daarom lees ik alleen rol 8 met het portret van Judit of Betulia’s bestuurders door Judit terechtgewezen en neem ik onderaan boekrol 9 ''het Gebed van Judith'' op als gebed van de week.

De naam Judit betekent 'de vrouw uit Judea' of 'Jodin' zij leefde ten tijde van de Assyrische koning Nebukadnezar. (NB Volgens Wikipedia kan dat niet en is de tijdsaanduiding een manier om te verhullen dat het eigenlijk gaat om een geschiedenis uit een ander Deuterocanoniek boek I Makkabeeën 7. Daarin wordt generaal Nikanor door de Syrische koning Demetrius I naar Judea gestuurd, verslagen en onthoofd. Wikipedia/Judit. Volgens de Groot Nieuws Bijbel krijgt “in de figuur van de vrome en flinke Judit (=Jodin) (krijgt) het vertrouwen in de Heer gestalte. En … 'Judit wordt in ere gehouden in Israël.

In het boek Judit is het dus Nebukadnezar die “zijn wrede legeroverste Holofernes opdracht geeft om de stad Bethulië (Betulia) te veroveren. Tijdens de belegering wordt de watertoevoer van de Israëlitische stad afgesneden, en overweegt de leider overgave. Judith, een schone en vrome weduwe, besluit in verzet te komen. Ze trekt haar mooiste kleren aan en weet bij Holofernes te komen door de Assyrische wachten te vertellen dat ze hem kan wijzen hoe de stad te veroveren. Holofernes, betoverd door haar schoonheid, laat Judith in zijn tent komen, waarop zij zijn hoofd afhakt. Met het hoofd in een zak keert ze terug naar Bethulië. De Assyriërs geraken geheel in verwarring door de moord op hun leider en worden met gemak door de Hebreeuwen verjaagd”.  

Bron: Statenvertaling.net/Judith

Kunst

Er zijn veel bekende schilders en schilderijen van Judith gemaakt, gelukkig niet allemaal met het onthoofde hoofd van Holofernes. Judit is ook een dankbaar onderwerp: mooi, rijk, vroom, wijs en gerespecteerd (zie verder Judith 8 r9-31). r7 Zij was een opvallend mooie vrouw, een elegante verschijning. Haar man Manasse had haar goud en zilver nagelaten, slaven en slavinnen, vee en akkers, waarover zij het beheer op zich nam. 8 Niemand had iets op haar aan te merken, want ze leefde in groot ontzag voor God.

Ik kies een van mijn favoriete schilderijen van Gustave Klimt, uit chauvinisme een van Rembrandt van Rijn en Judit door de beroemdste schilder Sandro Botticelli. Tot slot, alles in omgekeerd chronologische volgorde, een een serie afbeelding uit een Middeleeuse verluchte bijbel, omdat het een van mijn van favoriete kunstuitingen is. Meer Judit's -Titiaans, en Lucas Cranach Judit's zijn ook prachtig- op Statenvertaling.net/kunstzoekJudith

Kunst tip2

Judit door Gustave Klimt (1862 – 1918, Oostenrijk) uit circa 1901, nu in de Österreichische Galerie Belvedere, Wenen, Oostenrijk. Link: Statenvertaling.net

Judit maakt zich op voor het banket van Holofernes, door Rembrandt Harmenszn van Rijn (Leiden 1606-1669) uit 1634. Nu in het Museo del Prado, Madrid, Spanje. Link Statenvertaling.net

Judit door Sandro Botticelli (1445-1510) naar Judith 13 Met het zwaard nog in de hand keert Judith terug naar haar stad Bethulië. Haar dienstmaagd draagt het hoofd van de vijandige legerleider Holofernes, dat Judith zojuist van zijn lichaam heeft gescheiden. Het thema van de sterke weduwe die haar stad redt was populair onder Florentijnse schilders en opdrachtgevers. Botticelli schilderde dit paneel niet voor de Medici-familie, in die dagen zijn belangrijkste broodheren, maar het belandde uiteindelijk wel in hun collectie. Circa 1472 nu in de Galleria degli Uffizi, Florence, Italië. Link Statenvertaling.net

Afbeeldingen bij het boek Judit in een historiebijbel uit 1430 door de Azormeesters. De Azor meesters waren rond 1430 actief in Utrecht en behoorden tot de zgn. Bijbelmeesters van de Eerste Generatie. Utrecht was indertijd een belangrijk centrum voor de vervaardiging van verluchte bijbels. Ze werkten mee aan een historiebijbel (1430) en aan een getijdenboek dat tussen 1430 en 1450 werd vervaardigd. Over de identiteit van de meesters is niets bekend; misschien gaat het om slechts één persoon en moeten we spreken van meester Azor. Naamgever Azor was volgens de stamboom in Mattheüs 1 een voorvader van Jezus. De illustraties op deze site komen allen uit een exemplaar van de Utrechtse historiebijbel. De ruim 500 illustraties in dat boek zijn door diverse kunstenaars verzorgd.  

Bron: Statenvertaling.net

Judith gispt de ouderlingen en gaat naar de Assyriërs Judith 10:11 Toen gingen deze in het dal recht heen en de voorwacht der Assyriërs kwam haar tegen, en grepen haar, en vraagden haar: Wiens zijt gij? en vanwaar komt gij? en waar gaat gij heen? 

Link Statenvertaling.net

Judith wordt geprezen door de hogepriester Judith 13:23, En Ozias zeide tot haar: Gezegend zijt gij, o dochter, voor de hoogste God, boven alle vrouwen, die op de aarde zijn.  

Link Statenvertaling.net

Judith toont het hoofd van Holofernes aan de Bethuliërs. Judith 13:19, En zij trok Azor meestershet hoofd van Holofernes uit de zak, en toonde het, en zeide tot hen: Ziet hier het hoofd van Holofernes, de veldoverste van het leger der Assyriërs, en ziet hier, en ziet het behangsel onder hetwelk hij gelegen heeft in zijn dronkenschap, en de Here heeft hem geslagen door de hand ener vrouw. Link Statenvertaling.net

Judit 8

Betulia’s bestuurders door Judit terechtgewezen

of Portret van Judit (GNB)

1 Dit kwam Judit ter ore. Judit was een dochter van Merari, die een zoon was van Ox, de zoon van Josef, de zoon van Uzziël, de zoon van Helkia, de zoon van Ananias, de zoon van Gideon, de zoon van Rafaïn, de zoon van Akiton, de zoon van Elia, de zoon van Chilkia, de zoon van Eliab, de zoon van Natanaël, de zoon van Salamiël, de zoon van Sarasadaï, de zoon van Israël. 2 Haar man Manasse, die uit dezelfde stam en familie afkomstig was, leefde niet meer. Terwijl hij bij de gersteoogst 3 toezicht hield op de schovenbinders in de vlakte, was hij getroffen door een zonnesteek. Hij stierf na een ziekbed in zijn woonplaats Betulia en werd begraven bij zijn voorouders op het veld tussen Dotan en Balamon. 4 Sindsdien leefde Judit als weduwe alleen, nu al drie jaar en vier maanden. 5 Op het dak van haar huis had ze voor zichzelf een tent gemaakt. Ze ging als weduwe gekleed en droeg een rouwkleed om haar middel. 6 Sinds de dood van haar man vastte ze iedere dag, behalve op sabbat en de dag daarvoor, daags vóór en op nieuwemaan en tijdens de feest- en hoogtijdagen die door het volk van Israël werden gevierd. 7 Zij was een opvallend mooie vrouw, een elegante verschijning. Haar man Manasse had haar goud en zilver nagelaten, slaven en slavinnen, vee en akkers, waarover zij het beheer op zich nam. 8 Niemand had iets op haar aan te merken, want ze leefde in groot ontzag voor God.

9 Toen Judit vernam wat het volk, door watergebrek moedeloos geworden, tegen de stadsbestuurder had durven zeggen, en wat Ozias allemaal had geantwoord en hoe hij hun had gezworen de stad na vijf dagen over te geven aan de Assyriërs, 10 liet ze de stadsoudsten Ozias, Chabris en Karmi roepen door de slavin die de zorg had voor haar bezittingen. 11 Toen zij bij haar waren gekomen, zei ze tegen hen: ‘Bestuurders van Betulia, ik heb u iets te zeggen. Het was niet goed wat u vandaag tegen het volk hebt gezegd en met een eed tegenover God hebt bekrachtigd: dat u de stad overgeeft aan onze vijanden als de Heer ons niet binnen vijf dagen te hulp komt. 12 Wie bent u wel dat u God vandaag zo op de proef hebt durven stellen en u als mensen verheft boven God? 13 U tracht de almachtige Heer te doorgronden, maar nooit zult u iets te weten komen. 14 U kunt niet eens de diepte van een mensenhart peilen of bevatten wat er omgaat in zijn geest. Hoe zou u dan God, de maker van dat alles, doorzien of inzicht hebben in zijn geest en zijn gedachten begrijpen? Nee, broeders, u moet de woede van de Heer, onze God, niet opwekken. 15 Ook als hij weigert ons binnen die vijf dagen te helpen, is hij wel bij machte ons op zijn tijd te hulp te komen óf ons voor de ogen van onze vijanden te vernietigen. 16 Maar het is niet aan u om vooruit te lopen op de besluiten van de Heer, onze God. Want God laat zich niet als een mens onder druk zetten, hij laat zich niet dwingen. 17 Laten we daarom, in de verwachting dat hij ons zal redden, tot hem om hulp roepen. Als het hem behaagt, zal hij ons verhoren.

18 Tot op de dag van vandaag is het bij ons toch niet voorgekomen dat een stam of familie, in welke stad of landstreek ook, zelfgemaakte goden heeft aanbeden, zoals dat in vroeger dagen gebeurde? 19 Om die reden zijn onze voorouders toen prijsgegeven aan dood en plundering en smadelijk ten onder gegaan voor de ogen van onze vijand. 20 Maar wij erkennen geen andere God dan hem. Daarom mogen we verwachten dat hij ons en ons volk niet over het hoofd ziet.

21 Als wij in handen van de vijand vallen, wordt heel Judea in onze val meegesleept. Dan wordt ons heiligdom geplunderd; voor die ontheiliging zal God ons verantwoordelijk houden. 22 Ook zal hij, wanneer wij eenmaal als slaven onder vreemde volken leven, het ons aanrekenen dat onze volksgenoten zijn gedood, dat we in ballingschap zijn weggevoerd en ons land verloren hebben; dan worden we het mikpunt van de spot en hoon van onze meesters. 23 Want op onze slavernij zal dan geen verlossing volgen, maar de Heer, onze God, zal ons aan onze schande overlaten. 24 Daarom, broeders, laten we onze volksgenoten tonen wat we waard zijn, want hun leven hangt van ons af, evenals het lot van de heilige stad, de tempel en het altaar. 25 Maar laten wij bovenal de Heer, onze God, danken, die ons op de proef stelt zoals hij dat met onze voorouders heeft gedaan. 26 Bedenk toch hoe hij heeft gehandeld met Abraham en hoe hij Isaak op de proef heeft gesteld, en wat Jakob overkwam in Syrisch Mesopotamië toen hij de schapen van zijn oom Laban weidde. 27 Want zoals hij hen als in vuur louterde om hun hart te doorgronden, zo is het hem er ook nu niet om begonnen ons te straffen: de Heer slaat zijn dienaren om hen aan te sporen.’
28 Daarop zei Ozias tegen haar: ‘Alles wat u hebt gezegd getuigt van een zuiver hart, en niemand zal het tegenspreken. 29 Het is niet voor het eerst dat u blijk geeft van uw wijsheid; al sinds uw vroegste jeugd staat u bekend om uw inzicht, en alles wat u uitdenkt is goed. 30 Maar het volk lijdt zo’n hevige dorst dat het ons een belofte heeft afgedwongen, een eed die wij niet kunnen breken. 31 Daarom, u als vrome vrouw, bid voor ons, dat de Heer regen zendt om onze putten te vullen, zodat we in leven blijven.’ 32 Judit antwoordde: ‘Luister. Ik ga iets doen dat tot in lengte van dagen in de herinnering van ons volk zal blijven voortleven. 33 U moet vannacht bij de poort staan, dan zal ik met mijn slavin de stad uitgaan. Voor de dagen zijn verstreken dat u volgens uw belofte de stad aan onze vijanden zult overgeven, zal de Heer zich door mijn toedoen over Israël ontfermen. 34 Vraag niet verder wát ik ga doen, want ik zal het u pas zeggen wanneer ik het uitgevoerd heb.’ 35 Toen zeiden Ozias en de andere stadsbestuurders tegen haar: ‘Ga in vrede. Moge de Heer, onze God, voor u uit gaan om zich te wreken op onze vijanden.’ 36 Daarna verlieten ze de tent en keerden terug naar hun post. Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst NBV

Liever luisteren?

Gerrit Aantjes uit Lopik op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel Judith is het 2e deutero canonieke boek.

Liever live?

Kansloos vrees ik, maar kijk evt op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van niet te achterhalen dominee op 21okt12 over Judith 8:1-36 en Marcus 10:32-45 “Om welke houding gaat het dan bij ‘beproeving’? In de eerste plaats: niet de normale reacties: 1. niet kwaad en verontwaardigd reageren; niet haatzaaien of geweld plegen! 2. niet wanhopig worden; geen godverlatenheid, maar God is nabij! 3. maar wel: het dieptepunt als een uitdaging zien, als een kans om sterker te worden. Daarom wijst Judith op de aartsvaders: Abraham, Izaak en Jacob. Zij werden er sterker van; Jacob vocht zelfs door totdat zijn tegenstander hem zou zegenen. 4. in plaats van te berusten in het lijden, alsof het een straf van God zou zijn, word je juist weerbaar. Want de bedoeling is dat je je tegen het kwaad verzet. En je kan in een beproeving altijd tot God bidden, dat Hij je kracht geeft om er doorheen te komen. Je kan God zelfs dankbaar zijn, omdat Hij je niet afwijst en negeert, maar dat Hij juist heel dichtbij is en je gebed wil horen. Zo versta ik de zin die Judith zegt: “Laten we de Heer onze God danken, dat Hij ons op de proef stelt, zoals Hij met onze voorvaderen heeft gedaan.”

Link (pdf) Preek21okt12

Op You Tube: Een stomme film uit 1913, van de Biograph Company. JUDITH OF BETHULIA 1913 – (gedeeltelijk restauratie) Misschien wel de 1e feature film gemaakt in de USA en de 1e feature film opgenomen in de San Fernando Valley, Chatsworth Park, Chatsworth, California USA. Met Blanche Sweet als Judit en Henry B. Walthall als Holofernes. Geproduceed en geregisseerd door D.W. Griffith (47m) Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor het gebed, meer een pleidooi, van Judit in haar boek dat volgt na haar portret in boekrol 8.

9:1 Judit boog zich neer, wierp stof over haar hoofd en ontkleedde zich tot op het rouwkleed dat ze droeg. En op hetzelfde moment dat in Jeruzalem in het huis van God het reukoffer van die avond werd opgedragen, begon Judit met luide stem de Heer aan te roepen

Judith 9

Gebed van Judit, Dikgedrukt is benadrukt door de blogger

2 ‘Heer, God van mijn stamvader Simeon. Hem hebt u een zwaard in de hand gegeven om de vreemdelingen te straffen die de schoot van een maagd hadden geopend om haar te bezoedelen, haar dijen ontbloot om haar te onteren, haar schoot tot haar schande geschonden. Want ofschoon u gezegd had dat iets dergelijks niet mag, deden zij het toch. 3 Daarom hebt u hun leiders prijsgegeven aan de dood, en het bed dat zich schaamde voor hun verleiding maar nu zelf werd misleid, met bloed laten besmeuren. Zowel de dienaren als hun vorsten hebt u verslagen, zowel de vorsten als hun heerschappij. 4 Hun vrouwen hebt u laten buitmaken, hun dochters gevangen laten nemen, hun eigendommen laten verdelen onder uw geliefde kinderen, die met grote toewijding aan u en vol afkeer van de ontering van hun familie tot u om hulp riepen.

God, mijn God, luister ook naar mij, een weduwe. 5 U bent het immers die al die dingen hebt teweeggebracht, met wat eraan voorafging en wat eruit voortkwam. Wat nu gebeurt en wat nog staat te gebeuren is allemaal door u bedacht. Wat u voor de geest staat, wordt werkelijkheid 6 en de dingen waartoe u besluit, dienen zich aan met de woorden: “Hier zijn we.” Want al uw wegen zijn gebaand en wat u beslist, hebt u al voorzien.

7 De Assyriërs hier hebben een geweldige legermacht; ze zijn trots op hun paarden en ruiters, gaan prat op de kracht van hun voetvolk, vertrouwen op hun schilden en lansen, hun bogen en slingers. 

Ze weten niet dat u de Heer bent die wapentuig in stukken breekt – 8 uw naam is Heer! Breek dan hun sterkte met uw kracht en verbrijzel hun macht in uw woede. Want zij willen uw heiligdom ontwijden, de woonplaats van uw roemrijke naam ontheiligen en de horen van uw altaar met geweld afhouwen. 9 Zie hun hoogmoed en stort uw woede over hen uit. Geef mij, weduwe, een vaste hand om uit te voeren wat ik heb bedacht. 10 Versla door mijn misleidende woorden de dienaar met zijn heer, de heer met zijn gevolg. Vernietig hun hoge aanzien door toedoen van een vrouw. 11 Want niet de macht van het getal bepaalt uw kracht, niet op geweldenaars steunt uw heerschappij. U bent juist de God van de vernederden, de helper van onaanzienlijken, de steun van zwakken, de beschermer van moedelozen, de redder van wanhopigen. 12 God van mijn stamvader, God van uw Israël, Heer van hemel en aarde, schepper van de wateren, koning van heel uw schepping – hoor toch mijn gebed 13 en geef dat mijn misleidende woorden hén verwonden en striemen die gruwelijke dingen in de zin hebben tegen uw verbond en uw gewijde tempel, tegen de Sion en het huis dat uw kinderen toebehoort. 14 Breng heel uw volk, ja alle volken, tot de erkenning dat u God bent, de God van alle kracht en macht, en dat alleen u het volk van Israël beschermt.’

Bron: voorleesbijbel, daar ook te beluisteren voorgelezen door Gerrit Aantjes.

VOLGENDE WEEK

Zondag 26 januari 2014, 2 van de Epifanie

Jesaja 49:1-7

Psalm 139:1-12

(1 Korintiers 1:1-9)

Mattheus 4:12-22

Dat las ik op 23januari11 met uitzondering van de brief aan de Korintiërs. Ik lees over een Bijbelse vrouw met een Deuterocanoniek boek: Esther.

Contact: Reacties en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com