16 Februari 2014, 6e van de Epifanie

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

16 Februari 2014, is de 6e zondag van de Epifanie, de openbaring dat Jezus Christus de zoon van God is.

Er is geen Bach cantate voor de 6e zondag van de Epifanie die zelden voorkomt als Pasen heel laat valt. Hierdoor wordt de ''stille tijd'', de bezinningsweken voor Pasen, waarin geen cantates worden gezongen vervroegd.

Concert tip

Er wordt gelukkig weer flink gezongen in de kerken:

za15feb14 om 20.15uur in de Waalse kerk, Walenpleintje 158, Amsterdam. Bachcantates BWV 17, 179, 138 en 236. Uitgevoerd door Niek Idelenburg en het Amsterdams Bach Consort. Link Amsterdams Bach Consort

zo16feb14 om 20.15 uur in de Engelse kerk, Begijnhof 48, Amsterdam. Bachcantates BWV 17, 179, 138 en 236. Uitgevoerd door Niek Idelenburg en het Amsterdams Bach Consort. Link Amsterdams Bach Consort.

Zo16feb14 om 11uur in de Sint Norbertuskerk, Korte Altaarstraat 15, Antwerpen. BWV 170 Uitgevoerd door Emmanuel Van Kerckhoven en het Antwerps Barokorkest. Link Muziekcentrum Zurenborg

Zo16feb14 om 11.30uur in de Koogerkerk, Koog 30, Zuid-Scharwoude. BWV 131 uitgevoerd door Gerard Leegwater en het Collegium Vocale Camerata. Link Kooger Kerk

Zo16feb14 om 19uur in de Grote Kerk, Loolaan 1, Apeldoorn. BWV 150 uitgevoerd door Wolfgang Lange en het Gelders Bach Collegium Link Gelders Bach Collegium

Zo16feb14 om 19uur in de Laurenskerk, Grotekerkplein 15, Rotterdam. BWV 84 Uitgevoerd door Wiecher Mandemaker en de Laurenscantorij & -Bachorkest Link Laurenscantorij

TEKST(EN)

Op het alternatief leesrooster staan deze week geen teksten, en op het gewone leesrooster: Deuteronomium 30:15‐20, Psalm 119:9-­16, 1 Korintiërs 2:6-11, Matteüs 5:17-26. Deze teksten las ik 13februari11 (minus de brief aan de Korientiërs). Het Gezang Liedboek 848 'Al wat een mens te kennen zoekt' 848.

In die teksten staan veel voorschriften en regels, met dreigementen en beloften. In de psalm dank daarvoor; 'r16 Ik verheug mij in uw wetten' en het Nieuwe Testament Mattheus 5:17 Jezus die uitlegt dat hij niet is gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen (....) maar om ze tot vervulling te brengen. Wetten hebben soms -voor ons- een wat negatieve repressieve klank, Joden daarentegen vieren de wetten van de thora, of Simchat Thora de feestdag van de vreugde der Wet.

Vrouwen in de Bijbel

Omdat er op het Alternatief leesrooster geen teksten staan tot Aswoensdag en de 40dagentijd voor Pasen, kies ik zelf teksten over vrouwen zoals in de Adventsperiode. In de Bijbel staan 188 vrouwen met naam genoemd, maar er zijn nog talloze anonieme vrouwen. Op Wikipedia staan ze alfabetisch vermeld:

Wikipedia/List of women in the Bible

Ik kies deze week voor Chogla (of Hogla) een van de vijf dochters van Selofchad (NBV) of Zelafad die de erfrechtregels aanvocht voor haar vaders bezit. Numeri 26:33 en in Jozua. Chogla zusters zijn Machla, Noa, Milka en Tirsa. Zij leefden tijdens de Exodus en worden genoemd in de geslachtsregisters in Numeri 26 als afstammelingen van Jozef's zoon Manasse, omdat hun vader geen zoon(s) had. Chogla wordt niet als initiatiefneemster of woordvoerster genoemd, zij staat in Wikipedia als eerste (alfabet) in de Bijbelteksten staat ze niet vooraan. Wellicht staan ze daar op leeftijd of op de volgorde in het Hebreeuwse alfabet.

Kunst tip: Chogla, Machla, Noa, Milka en Tirsa in de titel ''de dochters van Selofchad'', helaas zonder vermelding van de kunstenaar. Link: Biblestudyoutlines/daughters-of-Zelophehad

In de Plaatjesbijbel: Illustratie in The Bible and Its Story Taught by One Thousand Picture Lessons. Editor Charles F. Horne en Julius A. Bewer, 1908. Link Daughters of Zelophehad Meer op: GCI/book2

Kennis tip: Hogla is een plaatsje in Israël bijna aan de kust tussen Tel Aviv en Haifa in: Maps.Google/Hogla,Israel Hogla (Hebreews: חָגְלָה, חוגלה, patrijs, vogel) is een moshav, of mosjav, een agrarische gemeenschap, vernoemd naar het land dat Hogla en haar zuster kregen in dit gebied van de stam van Manasse. De populatie bedroeg 574 (zielen) in 2006. De moshav is gesticht in 1933 door Bulgaarse, Poolse en Russische immigranten.

Numeri 26:28-34

Afstammelingen van Jozef

r28 Zonen van Jozef: Manasse en Efraïm. Van beiden stamden verschillende geslachten af. 29 Afstammelingen van Manasse: van Machir stamde het geslacht van de Machirieten af, Machir verwekte Gilead, en van Gilead stamde het geslacht van de Gileadieten af. 30 Dit waren de afstammelingen van Gilead: van Iëzer stamde het geslacht van de Iëzrieten af, van Chelek het geslacht van de Chelkieten, 31 van Asriël het geslacht van de Asriëlieten, van Sechem het geslacht van de Sichmieten, 32 van Semida het geslacht van de Semidaïeten, van Chefer het geslacht van de Chefrieten. 33 Chefers zoon Selofchad had geen zonen maar wel dochters. De namen van de dochters van Selofchad waren Machla, Noa, Chogla, Milka en Tirsa. 34 Dit waren de geslachten van Manasse; het aantal ingeschrevenen bedroeg 52.700.

Zonder directe aanleiding of toelichting over de timing maar strategisch slim komt nu het verhaal van de dochters. Zij vragen Mozes vlak voordat hij Jozua benoemt tot zijn opvolger om een beslissing te nemen over hun vaders erfdeel dat verloren zal gaan omdat er geen zoon is.

Erfrecht van vrouwen
27:1-2 De dochters van Selofchad, die tot een geslacht behoorden dat van Jozefs zoon Manasse afstamde – Selofchad was een zoon van Chefer, de zoon van Gilead, de zoon van Machir, de zoon van Manasse – kwamen naar de ingang van de ontmoetingstent en wendden zich tot Mozes, de priester Eleazar, de leiders en het hele volk. Deze vrouwen, Machla, Noa, Chogla, Milka en Tirsa genaamd, legden hun het volgende voor: 3 ‘Onze vader is in de woestijn gestorven. Hij behoorde niet tot de aanhangers van Korach, die tegen de HEER in opstand kwamen, maar is om zijn eigen zonden gestorven. Hij had geen zonen. 4 Moet de naam van onze vader nu uit de familie verdwijnen omdat hij geen zoon heeft nagelaten? Wijst u ons, net als de broers van onze vader, een stuk grond toe.’ 5 Mozes legde hun zaak aan de HEER voor, 6 en de HEER zei tegen Mozes: 7 ‘Selofchads dochters hebben gelijk. Je moet hun inderdaad een stuk grond in bezit geven, net als de broers van hun vader. Wat hun vader toekwam moet op hen overgaan. 8 En zeg tegen de Israëlieten: “Wanneer iemand sterft zonder een zoon na te laten, moet zijn bezit overgaan op zijn dochter. 9 Heeft hij geen dochter, dan moet zijn bezit aan zijn broers gegeven worden. 10 Heeft hij geen broers, dan moet zijn bezit aan de broers van zijn vader gegeven worden. 11 Heeft zijn vader geen broers, dan moet zijn bezit aan zijn naaste bloedverwant gegeven worden; dat is dan zijn erfgenaam. Dit is een wettelijke bepaling voor alle Israëlieten, door de HEER aan Mozes gegeven.”’

Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst Numeri 27

Liever luisteren?

Sietze Visser uit Leerdam op voorleesbijbel

Hoe het verder ging: Numeri 36:11 Machla, Tirsa, Chogla, Milka en Noa trouwden met zonen van hun ooms, … En zo kwam hun erfdeel (toch) bij (de zonen van) Selochfad broers terecht zoals in r9 staat. Dat werd namelijk afgedwongen, lees maar...

Numeri 36:1-12

Erfelijk bezit en huwelijk

1 De familiehoofden van het geslacht dat afstamde van Gilead, de zoon van Machir, de zoon van Manasse, een van de geslachten die van Jozef afstamden, kwamen naar Mozes en legden hem en de leiders en familiehoofden van de Israëlieten het volgende voor: 2 ‘De HEER heeft u geboden, heer, om het land door middel van loting onder de Israëlieten te verdelen en om dat wat onze stamgenoot Selofchad toekwam, aan zijn dochters te geven. 3 Maar stel nu dat zij trouwen met een Israëliet uit een andere stam, dan zou hun eigendom onttrokken worden aan het bezit van onze voorouders en toegevoegd worden aan het bezit van de stam waartoe zij dan zouden behoren; het zou worden afgenomen van dat wat ons door loting toegewezen is. 4 En wanneer de Israëlieten dan een jubeljaar vieren, zou hun bezit voorgoed worden toegevoegd aan het bezit van de stam waartoe ze dan zouden behoren en aan het bezit van onze eigen stam worden onttrokken.’

5 Op bevel van de HEER deed Mozes toen deze uitspraak. ‘De nakomelingen van Jozef hebben gelijk,’ zei hij tegen de Israëlieten. 6 ‘De HEER heeft ten aanzien van Selofchads dochters het volgende bepaald: ze mogen trouwen met wie ze willen, mits het iemand is uit een geslacht van hun eigen stam. 7 Want erfelijk bezit van de Israëlieten mag niet van de ene stam overgaan op de andere; iedere Israëliet moet ervoor zorgen dat erfelijk bezit binnen de eigen stam blijft. 8 Daarom moet ieder meisje dat in een van de stammen van Israël bezit verwerft, trouwen met iemand uit een geslacht van haar eigen stam. Zo kan iedere Israëliet erven wat zijn voorouders is toegewezen. 9 Erfelijk bezit mag niet van de ene stam op de andere overgaan; iedere Israëliet moet ervoor zorgen dat erfelijk bezit binnen de eigen stam blijft.’ 10 De dochters van Selofchad deden wat de HEER Mozes geboden had: 11 Machla, Tirsa, Chogla, Milka en Noa trouwden met zonen van hun ooms, 12 mannen uit geslachten die afstamden van Manasse, de zoon van Jozef. Zo bleef hun bezit binnen de stam waartoe het geslacht van hun vader behoorde.

Liever luisteren?

Sietse de Vries Voorleesbijbel/Numeri (25)26:33-65 Of ga naar downloadbijbel Numeri is het 5e boek van het Oude Testament.

Dit was allemaal theorie, eerst moest het beloofde land nog bereikt en veroverd worden en dan pas kon er verdeeld worden. Dat gebeurt in het boek Jozua door Jozua dat na Deuteronomium en Numeri komt. In Jozua 17:3-6 wordt ook de erfkwestie van vrouwen nog even genoemd.

Jozua 17

Het grondgebied van de tweede helft van de stam Manasse

3 Maar Selofchad, die een zoon was van Chefer, de zoon van Gilead, de zoon van Machir, de zoon van Manasse – Selofchad had geen zonen, maar alleen dochters. Hun namen waren Machla, Noa, Chogla, Milka en Tirsa. 4 Ze verschenen voor de priester Eleazar, voor Jozua, de zoon van Nun, en voor de stamhoofden en zeiden tegen hen: ‘U bent toch niet vergeten dat de HEER aan Mozes heeft opgedragen om ons net als onze ooms een deel van het land te geven?’ Jozua gaf hun toen vanwege deze opdracht van de HEER een deel van het land, net als hun ooms. 5 Zo werd het grondgebied van Manasse – uitgezonderd het oostelijk van de Jordaan gelegen Gilead en Basan – in tien stukken verdeeld, 6 want de vrouwen van die stam kregen net als de mannen een deel van het land. Maar Gilead was voor de overige nakomelingen van Manasse.

*Nb Gilead had vijf zonen, dus de verdeling in 10 stukken land begrijp ik niet helemaal elk 2 stukken? De andere zonen van Gilead kregen land aan de Oostelijke Jordaanoever.

Liever Luisteren?

Jan Hoogland uit Nieuwerkerk aan de IJssel op voorleesbijbel. 'prachtig citaat, maar waarschijnlijk over het voorlezen zelf: Goed idee, daar heb ik wel een nachtelijk uurtje voor over.

Liever live?

Omdat Chogla niet op het leesrooster staat is er weinig kans, kijk op Churchatwork voor de dienst bij u in de buurt en wat daar gelezen wordt.

Preek van ds B. Borger voor de PKN Amersfoort op 13 juni 2010 over de dochters van Selofchad. 'De Eeuwige spreekt tot Mozes: gelijk hebben de de dochters van Selofchad met wat ze uitspreken: bij de uitgifte van het land moet je hun als eigendom een erfdeel geven te midden van de broeders van hun vader; op haar zul je het erfdeel van hun vader doen overgaan. (aldus de Naardense Bijbelvertaling) Het had natuurlijk ook heel anders kunnen gaan. Mozes had op zijn strepen kunnen gaan staan en de vrouwen weg kunnen sturen. Wat denken jullie wel wie jullie zijn? Van eeuwigheid af is het bepaald zoals het gaat, gaat het zoals het bepaald is en jullie hebben nou eenmaal de pech dat jullie vrouwen zijn. Jammer dan, de volgende.... Maar Mozes doet dat niet. Hij gaat met de eis van de vrouwen naar de Eeuwige die rechtspreekt en Tirza en haar zusters doet delen in de erfenis. Opvallend is wel dat de eis niet helemaal zo wordt ingewilligd als de vrouwen willen; geef ons een eigendom, eisen ze, maar ze krijgen een erfdeel. En dat is iets anders. In hoofdstuk 26 wordt het land verdeeld, wordt de erfenis verdeeld zou je kunnen zeggen. Maar het land, de erfenis wordt niet het eigendom van degene die erft. Het land, ook het beloofde land is van de Heer en blijft van de Heer. Het erfdeel is en blijft een gave die aan mensen in beheer wordt gegeven en moet worden doorgegeven'. Link PKN-Amersfoort/Preek ds B Borger 13juni2010 (pdf)

of de preek van Toine vd Hoogen voor de Studentenkerk in Nijmegen op 25 januari 2009 over Numeri 27:1-11. Het verhaal van de vijf dochters van Selofchad is een verhaal over een nis in de geschiedenis. In een nis van de geschiedenis die in Numeri verteld wordt, krijgen deze vijf vrouwen een eigen stuk grond. In een nis. Want kijk hoe de tekst verder gaat. Wat gebeurt er als iemand ook geen dochter heeft? Dan gaat het land naar je broers, of naar de broers van je vader. Er staat niet: naar je broers of zussen, of naar de neven of nichten. Deze vijf vrouwen herinneren aan een nis in de geschiedenis. In Numeri, waarin de geschiedenis alsmaar van zonen op zonen op zonen overgaat, is God misschien even van slag geweest, even in een feministische ‘mood’ geraakt! Tot ons voordeel, denk ik. Wijzelf, en wellicht God ook wel, moeten het hebben van de nissen in de geschiedenis voor de ware transformaties. Het moet opgevallen zijn. Want over de nis die deze vijf vrouwen vormden, over de dochters van Selofchad, wordt tot drie keer toe verteld in het Eerste Testament. Link RU/studentenkerk

Podcast door rabbi Andrew Jacobs, 29 june 29 2013. Rabbi Andrew Jacobs discusses the fascinating story of Zelophehad's daughters who go before Moses asking for the right to inherit their father's property. Because of their willingness to challenge the way things were - G-d determines that women should have the right to inherit their father's property. This is a radical change! Fast forward to the Supreme Court's decision to overturn part of the Defense of Marriage Act - we meet a modern day "daughter of Zelophehad" in Edith Windsor. Windsor attempted to seek exemption from federal estate tax after her female spouse passed away. DOMA prevented her from doing so. She fought the issue in court - all the way to the Supreme Court. It was because of her willingness to challenge the way things were that part of DOMA was deemed unconstitutional. Link challenging-the-system-zelophehad-s-daughters-and-scotus

Op You Tube: Muzikaal optreden van sopraan Helene Williams en de Wendy Osserman Dance Group, met de componist Leonard Lehrman aan de piano die een korte Engelse toelichting geeft. Het Merkin Hall debuut. Het verhaal van de eerste succesvolle vrouwenstrijd. (5m25) June 23, 1991 Link youtube

Op You Tube: In het Engels: Margaret Hunt's doctoral thesis covering Zelophehad's Daughters has now inspired two different conferences on women's ordination in the LCA. (Lutherse kerk in Australië). Hers was the second presentation at the Time to Soar Women's Ordination Conference held at Australian Lutheran College on 13-14 July 2012. Three subsequent, brief presentations (two included here) drew parallels between the story of the sisters and an attempt to present to a pastor's conference in recent years. (20m30). Link youtube

Moraal van het verhaal

Careful what you wish for door hun erfdeel worden de dochters van Selofchad gedwongen in hun stam te trouwen. Maar dat was toen wellicht toch al niet ongebruikelijk en hadden ze nu bezit en dus een bruidsschat.

Zo cynisch wil ik niet eindigen: de emancipatie van vrouwen en alle mensen die achtergesteld zijn of worden wordt ook bereikt door het ter discussie stelen van wetten en regels die bedoeld of onbedoeld nadelig uitwerken voor groepen mensen. Ik ben zondag naar the Long March to Freedom geweest over het leven van Nelson Mandela begonnen als advocaat, 27 jaar gevangen en toen president van Zuid Afrika. Ook hij begon zijn lange mars met het aan de kaak stellen van de apartheidswetgeving en de toepassing van wetten op zwarten. Op youtube trailer Regie Justin Chadwick, met Idris Elba en Naomie Harris. (2m31)

Chapeau voor al de vrouwen en mannen die de wettelijke weg bewandelen en zo hun bijdrage leveren aan emancipatiebewegingen.

Minder goed nieuws is dat Spanje, het enige land in de wereld waar misdaden tegen de menselijkheid ook die zijn gepleegd -door niet Spanjaarden en buiten Spanje- niet langer meer in behandeling wil nemen in haar rechtbanken. Het gaf teveel gedoe .... NOS/Spanje-weert-lastige-strafzaken

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor een gebed voor de mensen die wetten en regels respecteren, maar ook toetsen aan hun billijkheid en eerlijkheid. Ik vond deze voorbede op de website van de Theobaldusparochie in Loon, voor de 6e zondag van het jaar.

Voorbede

Laten we bidden voor hen die meer doen dan louter hun plicht is,
wie het geluk van anderen echt ter harte gaat:
dat ze gewaardeerd worden door de gemeenschap,
dat ze zelf blij zijn met wat ze kunnen doen.

Laten we bidden voor hen die heel plichtsgetrouw doen
wat wetten en regels hun voorschrijven:
dat zij bij alles ook de stem van hun hart laten spreken,
en oog hebben voor de positieve betekenis van de geboden.

Laten we bidden voor alle gelovigen en alle christenen,
voor allen die eerlijk willen leven volgens Gods bedoelingen:
dat zij steeds verder kijken dan de letter van de wet
en zich altijd laten leiden door de geest ervan.

Laten we bidden voor onszelf en voor elkaar,
dat we bereid zijn meer doen dan strikt geboden is,
dat we niet alleen niemand kwaad berokkenen
maar veel meer aan ieder ander goed willen doen.

Schepper God, die ons geschapen hebt naar uw beeld en gelijkenis,
laat uw licht schijnen in en door ieder van ons,
opdat wij kunnen zien hoe wij moeten gelijken op U
en anderen U en uw goedheid in ons mogen herkennen.
Dat vragen wij U door Jezus, uw zoon en onze broeder voor altijd. Amen

Bron: Theobaldusparochie

VOLGENDE WEEK

23 februari 2014, 7e van de Epifanie

Exodus 22:20‐262

Psalm 71:17-­24

(1 Korintiërs 3:16-23)

Matteüs 5:33-48

Deze teksten, met uitzondering van Korintiërs las ik 20feb2011.

Gezang Liedboek 992 – 'Wat vraagt de Heer nog meer van ons' Uit 992: Het evangelie van deze zondag, Matteüs 5:33-46, is een deel van de Bergrede, waarin de relatie tussen mensen aan de orde is. Liedboek 992 is geen bewerking van dit Bijbelgedeelte, maar past er wel goed bij. De tekst is van Wim van der Zee (1930-1995) die in zijn werk als secretaris van de Raad van Kerken gestalte gaf aan het conciliair proces met aandacht voor vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping. Deze thema’s herkennen wij in dit lied, dat Van der Zee ontdekte tijdens de Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Canberra (1991). Een? Dominee van der Zee was toevallig ook mijn godsdienstleraar op het Nederlands Lyceum in Den Haag maar ik vind online geen foto's om te checken of het dezelfde is.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com