2 maart 2014, 8e van de Epifanie of Estomihi

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

2 maart 2014, is de 8e zondag van de Epifanie, de openbaring dat Jezus Christus de zoon van God is en Estomihi, de zondag voor Aswoensdag. Ook wel Quinquagesima, 50 dagen voor Pasen.

De Bach cantaten voor deze zondag zijn ''Du wahrer Gott und Davids Sohn'' (BWV 23), ''Jesus nahm zu sich die Zwölfe'' (BWV 22), ''Herr Jesu Christ, wahr’ Mensch und Gott'' (Koraalcantate BWV 127) ''Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem'' (BWV 159).

De teksten horen bij Lucas 18:31-43 Jezus intocht in Jerusalem

Op You Tube: J.S. Bach ''Herr Jesu Christ, wahr’ Mensch und Gott'' (Koraalcantate BWV 127) Uitgevoerd door het Collegium Vocale Gent onder leiding van Philippe Herreweghe. 1. Herr Jesu Christ, wahr' Mensch und Gott (Koor); 2. Wenn alles sich zur letzten Zeit entsetze (Recitatief); 3. Die Seele ruht in Jesu Händen (Sopraan Aria); 4. Wenn einstens die Posaunen schallen (Recitatief Bas) en 5. Ach, Herr, vergib all unsre Schuld (Koraal). Soloisten:
Sopraan: Dorothee Mields, Tenor: Jan Kobow en Bas: Peter Kooy. Met toelichting, opname door Harmonia Mundi in 2007. (13m04). Link youtube

of kijk op dit blog op 10feb13, 'Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem' (BWV 159) door La Divina Armonia o.l.v. Lorenzo Ghielmi Collegium Vocale der Salzburger Bachgesellschaft o.l.v. Albert Hartinger. Festival Oude Muziek, Domkerk Utrecht. (14m20) Link youtube

of kijk op dit blog op 19feb2012 naar J.S. Bach (1685-1750) J.S. Bach uit 'Du wahrer Gott und Davids Sohn' deel 3 van Cantate BWV 23. Koor de J. S. Bach-Stiftung St. Gallen. Solisten: Jens Weber (Tenor) en Fabrice Hayoz (Bas). (3m56)

of de orgelbewerking door Maurice Duruflé van het koraal van BWV 22 ''Ertöt uns durch dein Güte'' gespeeld door Olivier Latry op het grote orgel van de Notre-Dame de Paris, (2004) met beelden van de kathedraal (4m21). Link youtube

Concert tips

Geen cantaten voor deze zondag gevonden, wel:

za1maart14 om 16.15 uur in de Oude Kerk, Dorpsstraat 45, Bennekom. ''Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit'' (Actus Tragicus, een rouwcantate). Uitgevoerd door Dick Meijer en het Alexanderconsort. Link Alexanderconsort

zo2maart14 om 19.30 uur in de Geertekerk, Geertebolwerk Utrecht. ''Gott, man lobet dich in der Stille'' (BWV 120, een zwlden uitgevoerd werkl volgens Eduard van Hengel en een Ratsw. ? Werk voor de Ratsmusiker?). Uitvoering door Gerrit Maas en het koor en orkest Bachcantatediensten. Link Utrechtse Bachcantatediensten

TEKST(EN)

Op het alternatief leesrooster staan deze week geen teksten en op het gewone leesrooster: Jesaja 49:13‐18, Psalm 62, 1 Korintiërs 4:1-5(6‐8)9‐16 en Matteüs 6:24-34. Dat las ik 3feb13, maar met Lucas 4:21-30(32) Het thema was de openbaring dat Jezus God zoon is en de Messias, want het is nog Epifanie. In Jeremia de uitverkiezing in de moederschoot. In de smeekpsalm r3 'Wees de rots waarop ik kan wonen, waar ik altijd heen kan gaan'. De gezangen uit het Nieuwe Liedboek zijn 62a – Bij God alleen verstilt mijn ziel, Liedboek 62b – Mon âme se repose Liedboek, 62c – Stel je vertrouwen op God alleen.

Ik lees deze keer weer over een Bijbelse vrouw, het thema van de Advent in het Alternatief Leesrooster en wel Michal, dochter van koning Saul en vrouw van koning David. (1 Samuel 18:20-27) Michal uiterlijk wordt niet beschreven in de Bijbel, maar volgens de Rabbijnse traditie is zij adembenemend mooi. Louis Ginzberg noemt haar in zijn family of David een "entrancing beauty" Bron: Wikipedia/Michal.

Net als vorige week (Jakob en Rachel) trouwt de jongere dochter met de ''held'', maar nadat zij verliefd op hem is geworden en omdat haar vader de held bedriegt (en verder weinig goeds met hem voor heeft). NB Het is de enige keer in de Bijbel dat er staat dat een vrouw verliefd is/wordt op een man.

Saul biedt David als hij Goliath heeft verslagen zijn oudste dochter Merab aan: r7 Toen zei Saul tegen David: ‘Hier is mijn oudste dochter Merab. Ik bied je haar als vrouw aan, op voorwaarde dat je in mijn dienst je heldhaftigheid blijft tonen en voor de HEER ten strijde trekt’ …. 18 David antwoordde: ‘Wie ben ik en wat heeft mijn familie, de verwanten van mijn vader, in Israël te betekenen, dat ik een schoonzoon van de koning mag worden?’ 19 Toen de dag was aangebroken dat Merab, de dochter van Saul, met David in het huwelijk zou treden, werd ze uitgehuwelijkt aan Adriël uit Mechola. 20 Ondertussen was Sauls dochter Michal op David verliefd geworden. Saul hoorde hiervan en het kwam hem goed uit. 21 Ik bied hem Michal als vrouw aan, dacht hij. Als hij zich door dat aanbod laat verlokken, kunnen de Filistijnen hem om het leven brengen. Tegen David zei hij: ‘Je kunt alsnog mijn schoonzoon worden, door met mijn tweede dochter te trouwen.’ r23 David ... antwoordde: ‘Jullie denken zeker dat het zo eenvoudig is om schoonzoon van de koning te worden. Ik ben anders maar een arm en eenvoudig man.’ ….

 

De Bruidsschat

Dan komt een verhaal met wellicht de merkwaardigste bruidsschat uit de geschiedenis, Saul antwoord ‘Zeg tegen David dat de koning niet aan een bruidsprijs hecht en dat hij genoegen neemt met de voorhuiden van honderd Filistijnen, als wraak op zijn vijanden.’ David stemt in r27 en rukte met zijn troepen uit en doodde tweehonderd Filistijnen. Hun voorhuiden nam hij mee om ze aan de koning af te dragen. Het waren er meer dan genoeg om de hand van de koningsdochter te verwerven, en Saul gaf hem zijn dochter Michal tot vrouw. 28 Uit dit alles maakte Saul op dat de HEER David bijstond. Bovendien had zijn dochter Michal David lief. Link NBV 1Samuel 18

Liever Luisteren?

To Onnink-Grandia uit Barendrecht op voorleesbijbel

 

Michal houdt echt van David en redt hem van haar vader die David als een bedreiging ziet en hem liefst snel ziet omkomen. Maar ze liegt er wel over (slotregel 17 hieronder).

Haar broer Jonathan helpt David al eerder. Maar Jonatan, die zeer op David gesteld was, 2 waarschuwde hem: ‘Mijn vader Saul is van plan je te doden. Wees op je hoede morgenochtend, houd je schuil en blijf waar je bent. 3 Ik ga dan met mijn vader de stad uit, houd bij jou in de buurt halt en breng het gesprek op jou. Daarna zal ik je laten weten hoe de zaken staan.’ (1Sam19:1-3) Hierin lees ik een soort epifanie voor David latere koningschap van het verenigde Israël.

Kunst tip: Michal helpt David uit het raam vluchten, schilderij door Gustave Doré (1832-1883) Fransman. Uit 1865. Pagina WkipediaMichal Gustave Dore Link Wikimedia/Michal Gustave Doré

1 Samuël 19: 11- 17

David's vlucht

11 Saul stuurde mannen naar Davids huis, die hem de volgende ochtend moesten opwachten en doden. Maar Davids vrouw Michal waarschuwde hem: ‘Breng je vannacht nog in veiligheid, anders is het morgen met je gedaan.’ 12 Ze hielp hem uit het venster naar beneden, en hij maakte zich uit de voeten en wist te ontkomen. 13 Toen nam Michal het beeld van de huisgod en legde dat in het bed. Om de kop vlocht ze wat geitenhaar en ze dekte het beeld toe met een deken. 14 Saul stuurde mannen om David gevangen te nemen, maar Michal zei dat hij ziek was. 15 Toen stuurde Saul hen opnieuw naar Davids huis om zich er met eigen ogen van te overtuigen dat David er was en droeg hun op: ‘Breng hem hier, desnoods met bed en al, zodat hij ter dood kan worden gebracht.’ 16 Toen de mannen binnenkwamen, zagen ze dat er een beeld in bed lag, met een pluk geitenhaar om zijn kop. 17 ‘Waarom heb je mij zo bedrogen?’ vroeg Saul aan Michal. ‘Je hebt mijn aartsvijand helpen ontsnappen!’ ‘Ik moest wel,’ antwoordde Michal. ‘Hij zei tegen me: “Help me ontsnappen, of moet ik je soms doden?”’

Liever Luisteren?

To Onnink-Grandia uit Barendrecht op voorleesbijbel

Kunst tip: Michal Link Michal wife of King David. Op Womeninthebible/Michal wife of David Een anoniem portret op de website womeninthebible bij Michal wife of David, elders op internet niet te vinden. NB Deze versie van Michals leven met David bevat wel wat hineininterpretierungen, hele interessant om te lezen na de letterlijke teksten in de Bijbel over Michals leven. Voorbeeld David is niet op de vlucht voor Saul die hem wil (laten) vermoorden, hij verlaat Michal.

David blijft lang weg en trouwt met andere vrouwen, waaronder Abigail die hem ook redt in 1 Samuel 25:42. Onderaan staat dat r44 Davids vrouw Michal was door haar vader Saul inmiddels uitgehuwelijkt aan Palti, de zoon van Laïs, uit Gallim. Maar David is haar niet vergeten: in 2 Samuël als hij koning van Juda is geworden vraagt hij haar terug aan haar broer die dan koning is van Israël in ruil voor een verdrag met zijn legerleider, en in feite de baas, Abner: r12 Meteen stuurde Abner afgezanten naar David met de boodschap: ‘Aan wie behoort het land? Sluit met mij een verdrag, dan zal ik u helpen om heel het volk van Israël voor u te winnen.’ 13 David liet antwoorden: ‘Goed, ik zal met u een verdrag sluiten, maar onder één voorwaarde: ik zal u alleen ontvangen als u Sauls dochter Michal voor me meebrengt.’ 14 Hij stuurde ook afgezanten naar Sauls zoon Isboset met de boodschap: ‘Geef me mijn vrouw Michal terug, die ik als bruid verworven heb voor de voorhuiden van honderd Filistijnen.’ 15 Isboset liet Michal ophalen bij haar man Paltiël, de zoon van Laïs. 16 Haar man ging met haar mee en volgde haar in tranen tot aan Bachurim. Pas toen Abner zei: ‘Vooruit, ga naar huis!’ maakte hij rechtsomkeert.

Kunst tip: Michal terugkeer naar David in de Maciejowski of Morgan Bijbel bladzijde 37. Circa 1240. Nu in de Pierpont Morgan Library in New York, USA.

Link: Wikipedia/MaciejowskiBible

Volgens de Joodse Talmoed traditie heeft Paltiël zijn huwelijk met Michal nooit geconsumeerd, dat past wel weer in mijn indruk dat hier een Epifanie van David's door God gewenste Koningschap wordt beschreven.

In de Rabbijnse traditie wordt het huilen van Paltiël wordt opgevat als verdriet over het tot slot komen van zijn 'zorg' voor Michal. Daarbij hoorde ook de onthouding, zijn zelfbeheersing dat hij haar niet aanraakte. Zij sliepen met een zwaard tussen hen in volgens die verhalen. (Bron: Wikipedia Palti) Is it not written: He went weeping? —This was for losing the good deed [of self-restraint]. Hence [he followed her] to [the town called] Bahurim (literally, youths), implying that they both had remained like unmarried youths and not tasted the pleasure of marital relations.

Mijn Epifanie indruk is in strijd met de praktische uitleg dat in Deuteronomium staat dat omdat David en Michal niet officieel gescheiden zijn, zij dus niet kon/mocht hertrouwen en daarom het huwelijk niet geconsumeerd werd. David heeft ondertussen 6 zonen gekregen met zijn 6 nieuwe en (bij) vrouwen dus voor hem gold de scheidingsregel kennelijk niet.

Als Michal en David weer samen zijn is zij minachtend en kritiekvol als hij de Ark zijn Davidsburcht binnenleidt.

Kunst tip: Michal gedicht door Ra'hel Bluwstein, Israel (bundel Flowers of Perhaps) uit 1927. Verwijzend naar Muchals eerdere liefde en latere minchting.

"Michal" 

“And Michal, Saul’s daughter, loved David 

And she despised him in her heart”

Michal, distant sister, time’s thread has not been severed, 

time’s thorns in your sad vineyard have not prevailed. 

Still in my ear I hear the tinkling of your gold anklet, 

the stripes in your silk garment have not paled.

Often I have seen you standing by your small window

pride and tenderness mingling in your eyes.

Like you I am sad, O Michal, distant sister, and like you doomed to

love a man whom I despise.

Vertaling Robert Friend

2 Samuel 6:14-23

14 Vol overgave danste hij voor de HEER, slechts gekleed in een linnen priesterhemd. 15 Onder gejuich en stoten op de ramshoorn brachten David en de Israëlieten de ark van de HEER de berg op. 16 Toen de ark de Davidsburcht werd binnengedragen, stond Michal, de dochter van Saul, al op de uitkijk bij haar venster. Ze zag koning David dansen en springen voor de HEER, en haar hart vulde zich met minachting.

…

r20 Michal kwam hem tegemoet en zei: ‘De koning van Israël heeft zich vandaag wel bijzonder waardig gedragen! Als de eerste de beste dwaas heeft hij zich voor de ogen van zijn slavinnen en onderdanen ontbloot!’ 21 David antwoordde: ‘Dat deed ik voor de HEER, die mij heeft aangesteld als vorst over het volk van de HEER, over Israël, en mij zo heeft verkozen boven jouw vader en heel zijn familie; voor de HEER danste ik! 22 En al zou ik me nog erger vernederen, al zou ik me zelfs in mijn eigen ogen verlagen, dan nog zou ik in aanzien staan bij de slavinnen over wie je spreekt.’ 23 Michal, de dochter van Saul, zou kinderloos blijven tot op de dag van haar dood.

Link NBV

Liever luisteren?

Joke Pieters-Eemink uit Ermelo op voorleesbijbel

Kunst tip David danst voor de Ark en Michal kijkt toe door Francesco Salviati circa 1552-1554. Palazzo Sacchetti, Rome Italië. Link Wikipedia/Francesco Salviat

Michal minachting wordt nog eens herhaald in 1Kronieken15:29 Toen de ark de Davidsburcht binnenkwam stond Michal, de dochter van Saul, al op de uitkijk bij haar venster. Ze zag koning David dansen en springen, en haar hart vulde zich met minachting. Daar staat niet ook dat zij als straf(?) onvruchtbaar werd /kinderloos bleef.

Als David haar niet meer aanraakte na deze gebeurtenis en zij zich als echtgenote/koningin daarbij neerlegde (geen minnaar nam en als koningin veilig was voor andere mannen) is het niet verwonderlijk dat zij kinderloos bleef... Toch staat er in sommige oudere Hebreewse vertalingen in 2 Samuël 21:8 over Sauls nakomelingen dat zij 5 zonen had. Het Hebreeuwse woord ילדה kan namelijk voortbrengen en opbrengen betekenen, wellicht ontstond daardoor de verwarring. In latere vertalingen staat dat het Merab zonen waren die door Michal werden opgevoed aan het hof, waarschijnlijk na Merab's dood of omdat dit gunstiger voor hen was?

Preek van dominee Mark Janssens voor de Nederlands Gereformeerde JeruzalemKerk in Utrecht voor 21dec07, Advent. Met een weerwoord van Michal, de koningin die ''weet hoe het hoort'' dus over 2 Samuel 6 en dan van David. Het is een weerwoord vanwege het beeld dat van Michal ontstaan is. Een fantatstisch leuke preek, absoluut een aanrader. Link Utrecht.ngk.nl/preekarchief/IISamuel 6,11-23 David en Michal.pdf (pdf)

Op You Tube: Preek over Michal, behoorlijk negatief over Michals daden door David Mayne op SaintPaulministries.net (3m02) met sheets en dezelfde illustraties als Wikipedia ie mijn Kunst tips. Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor een gedicht van een dichteres Michal, niet uit de Bijbel dat zowel op David als op God kan slaan.

Dromen / Eenzaamheid / Verdriet 

was jij maar echt
niet verzonnen in mijn fantasie

was jij maar echt
niet een schim van wat ik wil

was jij maar echt
dan was ik niet zo eenzaam

was jij maar echt
dan was ik een keer mezelf

was jij maar hier
alleen om er voor mij te zjn
zodat ik ook iemand hebt om mee
te lachten en te huilen

zodat ik ook iemand heb
die ik vertrouw
- Michal -  

Bron: Gedichten-freaks

VOLGENDE WEEK

Is het Aswoensdag als we gaan aftellen naar Pasen: Joël 2:12‐19, Psalm 57, de 2e brief aan de Korintiërs 5:20‐6:10 en Matteüs 6:1-6 en 16‐21. Op het alternatief leesrooster staat: Zacharia 9:1-13 en Matteüs 21:1‐5

Op de volgende zondag,de 1e van de 40dagen of de vasten staan op het leesrooster: Genesis 2:15-3:9, Psalm 51 [Psalm 32], Romeinen 5:12-21 en Matteüs 4:1-11. Dat las ik 13maart11 Invocabit zonder de Romeinen.

Op het Alternatief Leesrooster Psalm 118:24-29 en Matteüs 21:6-9.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com