23 maart 2014, 3e van de 40dagen of Oculi

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

23 maart 2014, is de 3e zondag van de 40dagentijd of de Vasten, de 7 weken waarin we aftellen naar Pasen. De zondag heet Oculi Latijn voor ogen en het komt van de beginwoorden van het introïtus (openings)gezang dat deze week uit psalm 25 komt:

"Oculi mei semper ad Dominum, ...
Mijn ogen zijn altijd gericht op de Heer"
Psalm 25:15

Kunst tip: Davids psalm 25 (24) in het Sint Albans psalter, een Engels verluchte psalmenboek uit het eerste helft van de 12e eeuw. Nu in de Universiteit van Aberdeen, Schotland. Link stAlbanspsalter/psalm24(25)

Of kijk op dit blog op 3maart13 naar een Gregoriaans gezongen introïtus van Oculi zonder de uitvoerenden, Cisterciënzers? door f1j2p3 (Paulo) uit Brazilië, zie ook obltoscistercienses (1m34).

De Bach cantate is 'Widerstehe doch der Sünde' (BWV 54) De teksten horen bij Lucas 11:14-28 over de demon uitdrijving uit de stomme. Met de waarschuwing dat demonen kunnen terugkeren met versterking en Wie niet met mij is, is tegen mij, en wie niet met mij samenbrengt, drijft uiteen. Tot slot ‘Gelukkiger zijn zij die naar het woord van God luisteren en ernaar leven.’

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) (Donkere) Alt Marga Höffgen met het Gewandhausorchester Leipzig onder leiding van Kurt Thomas 1961. (13m53) Link youtube

Of kijk op dit blog op 3maart13 J.S. Bach (1685-1750) ''Widerstehe doch der Sünde'' (BWV 54) door Andreas Scholl, countertenor en Markus Markl. Het Collegium Vocale Orchestra met dirigent Philippe Herreweghe (11m05).

of kijk op dit blog op 27maart2011, 3evande40dagen Oculi naar Glenn Gould en Russel Oberlin J S Bach Cantate 54 "Widerstehe doch der Sünde". Met toelichting z.d Canada (?). (5m20).

NB Op dinsdag 25 maart is het Maria Boodschap (Annunciatie) en daarvoor is ''Wie schön leuchtet der Morgenstern'' (BWV 1). De cantate hoort uiteraard bij Aankondiging van de geboorte van Jezus in Lucas 1:26-38.

Op You Tube: JS Bach 'Wie schön leuchtet der Morgenstern' (BWV 1). Uitgevoerd door Malin Hartelius, James Gilchrist, Peter Harvey en het Monteverdi Choir, de English Baroque Soloists onder leiding van Sir John Eliot Gardiner. (21m18) Link youtube

Concert tips

Geen cantate 54, wel:

vrij21maart14 om 21uur in de Grote of Onze Lieve vrouwekerk, Lange Geldersekade 2, Dordrecht. Bach by Candlelight, door Cor Ardesch op het Bach-orgel Programma Fantasia en Fuga c-moll (BWV 537) , Jesus Christus, unser Heiland (BWV 665) O Lamm Gottes unschuldig (BWV 618), Concerto G-Dur (BWV 571), O Mensch, bewein dein’ Sünde gross (BWV 622), Jesus Christus, unser Heiland (BWV 666) en het Praeludium en Fuga h-moll (BWV 544) Kaarten Link concertengrotekerkdordrecht

za22maart14, om 15uur in de Schouwburg, Schouwburgplein 50 Rotterdam Orgelconcert door Bram Beekman. Op het programma: o.a. Karg-Elert - Passacaglia und Fuge über den Namen B-A-C-H op.150 Werken van Bach Link Orgelconcert Bram Beekman
za22maart14, om 19.30-20.30uur in het Gereformeerde Lichtpunt, Willem Dreesstraat 4 Zuthpen. Een Orgelconcert op het historisch Nicholsonorgel door Gerrit Hoving. Op het programma staan Johann Sebastian Bach (1685-1750) - Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) - Johannes Brahms (1833-1897) - Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788) - Jean Langlais (1907-1991) en Louis Vierne (1870-1937). De toegangsprijs is 7euro, kinderen tot 16 jaar gratis toegang en na afloop van het concert gratis koffie of thee en napraten. Link OrgelconcertHetLichtpun
za22maart2014 om 19.30uur in de Oude Kerk in Zeist, 1e Dorpstraat 1, Zeist. De Johannes Passion - voor en door jonge mensen – met het koor van de oudste jongens en meiden van Koorschool en Jong Meisjeskoor Ars Musica (11-15jr). Daarnaast zullen de jongere kinderen van de Koorschool de koralen meezingen, vanaf de beide zijbalkons van de Oude Kerk. Uitgevoerd wordt Bach’s ‘Zweite Fassung’ uit 1725, met het uit de Matthäus Passion bekende ‘O Mensch, bewein dein Sünde gross’ als openingskoor en ‘Christe, du Lamm Gottes’ als slotkoor (deel 4 uit cantate 23). Solisten: Margreet Rietveld, Pieter van Breugel, Jan van Elsacker, Joep van Geffen en Daniël Hermán Mostert. Link Johannes Passion J.S. Bach,
za22maart14, om 20uur in de Grote Kerk Voorstraat 2, Asperen. Kamerkoor Voce Anglica + orkest Intermezzo o.l.v. Jeroen Bal zingt Cantate 140 - Wachet auf, ruft ons die Stimme, Cantate 180 - Schmucke dich, o liebe Seele en Cantate 99 - Was Gott tut, das ist wohlgetan. Solisten Sopraan: Marlotte van 't Hoff, Altus: Sebastiaan van Lingen, Tenor: Arjen Uitbeijerse en Bas: Ralph Looij. Kaarten 15euro, CJP 10euro kinderen t/m 12 jaar gratis. Link
Bach Cantates door Kamerkoor Voce Anglica
zo23maart14, om 16uur- 17uur in de Sint-Baafskerk, Sint Bavostraat 5, Aardenburg. Cantateconcert met 'Tilge höchster, meine Sünden' (BWV 1083) en 'Himmelskönig sei wilkommen' (BWV 182). Uitgevoerd door Ensemble BachPlus onder leiding van Bart Naessens.Solisten: Griet De Geyter, sopraan; Bart Uvin, altus; Kevin Skelton, tenor; Tiemo Wang, bariton Link Cantateconcert,
zo23maart14 om 19uur in de Grote Kerk, Loolaan 16, Apeldoorn. Cantate 'Wie schön leuchtet der Morgenstern' (BWV 1) met sopraan Martha Bosch, tenor Henk Gunneman en bas Hans Scholing. Motet van Johann Michael Bach 'Unser Leben währet siebenzig Jahr'. Uitgevoerd door Wolfgang Lange en het Gelders Bach Collegium. Link Gelders Bach Collegium

TEKST(EN)

Op het gewone leesrooster staat deze week: Exodus 17:1-7, Psalm 95, 1 Korintiërs 10:1‐13 en Johannes 4:5-26(42). Dat las ik op 27maart11, 3e-van-de-40dagen-Oculi

Op het Alternatief Leesrooster staat Psalm 118:13-23 met de beroemde regel de 'steen die de bouwers afkeurden is een hoeksteen geworden'. We lezen verder in Matteüs 21:33‐46 met de gelijkenis van de wijngaard. In de Matteüs tekst verwijst Jezus naar de hoeksteen regels in de psalm.

PSALM

Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament en bevat 150 liederen en gedichten. We lezen deze week psalm 118, in het Latijn heet de psalm Confitemini Domino naar de beginregel.

Kunst tip: Psalm 118 (117) in het Psalter of St. Maximin uit de 9e eeuw, folio 73verso. Nu in de John Rylands University Library, Manchester VK. Link Man.ac.uk/Psalm-one-hundred-and-seventeen 1-24 (=118)

PSALM 118:13-23

13 Jullie sloegen mij en ik viel,
maar de HEER heeft geholpen.
14 De HEER is mijn sterkte, mijn lied,
hij gaf mij de overwinning.

15 Hoor, gejubel om de overwinning
in de tenten van de rechtvaardigen:
de rechterhand van de HEER doet machtige daden,
16 de rechterhand van de HEER verheft mij,
de rechterhand van de HEER doet machtige daden.

17 Ik zal niet sterven, maar leven
en de daden van de HEER verhalen:
18 de HEER heeft mij gestraft,
maar mij niet prijsgegeven aan de dood.

19 Open voor mij de poorten van de gerechtigheid,
ik wil binnengaan om de HEER te loven.
20 Dit is de poort die leidt naar de HEER,
hier gaan de rechtvaardigen binnen.
21 Ik wil u loven omdat u antwoordde
en mij de overwinning gaf.

22 De steen die de bouwers afkeurden
is een hoeksteen geworden.
23 Dit is het werk van de HEER,
een wonder in onze ogen.

In de Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst: NBV

Liever luisteren?

Albert Koevoet uit Rotterdam op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament.

Liever live?

Protestantse Joriskerk, Sint Jorisstraat 16, Venlo. Tijd: 10 uur, voorganger Ds. Hirs. Lezingen van de zondag: Psalm 118:13-23 en Matteüs 21:33-46. De eerste lezing keert terug naar Psalm 118, waar we nu horen: “Jullie sloegen mij en ik viel, maar de Heer heeft geholpen” en waar sprake is van de steen die de bouwers afkeurden, maar die tot hoeksteen geworden is. En inderdaad al die momenten keren terug in de evangelielezing, waar Jezus een gelijkenis vertelt over pachters die de zoon van de eigenaar van de wijngaard neerslaan – en waar ook weer van die hoeksteen sprake is.

Link Joriskerk Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van ds. M.M. van Campen voor de Maranathakerk in Rotterdam op 14april2013 over Psalm 118 Psalm 118, bekend en geliefd in zowel de Joodse en als christelijke gemeenschap – bij het Pascha – het halleel - wordt het gezongen en bij het Succot in de synagoge. Met Pasen en Pinksteren zingen wij hem, Loof de Heer. Vers 1 en 29. De grondtoon die telkens terug komt. En het loopt er daarheen. De goedheid van de Heere wordt bezongen, een Paaspsalm. Vers 17 – ik zal niet sterven, maar leven. Luthers lievelingspsalm. Ik zal niet sterven, maar leven en de daden van de Heere vertellen. Welke psalm (of welk lied) raakt u, inhoudelijk? In Ikazia wordt altijd Wat de toekomst brenge moge opgegeven, begrijpelijk.

David is verworpen door Saul, maar door God gemaakt tot hoeksteen van Israël – hij had al tien keer dood kunnen zijn. Dit is de dag die de Heer gemaakt heeft, als lied, komt hier ook uit.

Het is een profetie over de Heere Jezus en Hij heeft het zelf op Zijn lippen gehad. Ze zongen de lofzang. Vlak voor het lijden in de laatste nacht van je leven. Wat zal er in het hart van de Heere Jezus zijn omgegaan- ik al niet sterven – maar Hij wel. Link Maranathakerk

Op You Tube: Jammer genoeg matige geluidskwaliteit regel 21 van psalm 118 een verder in het Latijn met de tekst, in de Sint Peter in Rome, Italië bij de inauguratie van de vorige Paus Benedictus. (4m33) Link youtube

MATTHEUS

Mattheus is het 1e boek van het Nieuwe Testament. Het is een van de vier evangelies met de verhalen over het leven en sterven van Jezus. In de evangelies komen verhalen soms meerdere malen voor, soms identiek soms een beetje anders. Dit verhaal komt ook voor bij Lucas 20:9-19 en in Marcus 12:1-12. In Lucas r18 worden de knechten niet gedood, maar doodt de hoeksteen: Ieder die op deze steen valt valt te pletter en de man op wie de hoeksteen valt wordt vermorzeld. De Marcus versie is gelijk aan de Lucas versie, laat de dodelijke hoeksteen weg, maar heeft vrijwel dezelfde slotregel over het gevangennemen van Jezus. De gelijkenis van de wijngaard is vrij bekend en vaak afgebeeld.

Kunst tip: Gelijkenis van de wijngaard, door Hans of Jan (Johannes) Collaert II (Antwerpen circa 1561 - 1620 Antwerpen). Gravure en boekdruk uit 1597. Nu in het Rijksmuseum, Amsterdam. Link Rijksmuseum/collectie

Kunst tip2: Ook uit Antwerpen, een uitgebreide beschrijving van de symboliek in het interieur van de Sint Joriskerk, Mechelseplein 24, Antwerpen. Met op pag. 22 en 23 druiventrossen en wijnstokken, het symbool voor het volk van Israël en de 2 parabels van Jezus. (23 pag, pdf) Link Sint-Jorisparochie

Kennis tip: Ik lees Young Jesus van Jean-Pierre Isboud, professor Culture en Media studie University of Santa Barbara California. Het beschrijft de (historische) omstandigheden in Israël in Jezus tijd en de invloed daarvan op zijn vormende jaren en verkondiging. Hij stelt dat het waarschijnlijk(er) is dat Jezus landarbeider was vanwege de beperkte werkgelegenheid en zijn parabels over landbouw in plaats van timmerman. Hoofdstuk `Growing up in Galilee' pag 67-88. Noot van een media professor kan je ook verwachten dat hij ook overweegt/begrijpt dat Jezus veel in landbouwvergelijkingen spreekt omdat dat veel meer mensen aansprak.

Mattheus 21:33-45

33 Luister naar een andere gelijkenis. Er was eens een landheer die een wijngaard aanlegde en hem omheinde. Hij groef er een kuil voor de wijnpers en bouwde een uitkijktoren. Toen verpachtte hij hem aan wijnbouwers en ging op reis. 34 Tegen de tijd van de druivenoogst stuurde hij zijn knechten naar de wijnbouwers om zijn vruchten in ontvangst te nemen. 35 Maar de wijnbouwers grepen de knechten, ze mishandelden er een, doodden een ander en stenigden een derde. 36 Daarna stuurde de landheer andere knechten, een grotere groep dan eerst, maar met hen deden ze hetzelfde. 37 Ten slotte stuurde hij zijn zoon naar hen toe, met de gedachte: Voor mijn zoon zullen ze wel ontzag hebben. 38 Toen de wijnbouwers de zoon zagen, zeiden ze onder elkaar: “Dat is de erfgenaam! Kom op, laten we hem doden en zo zijn erfenis opstrijken,” 39 en ze grepen hem vast, gooiden hem de wijngaard uit en doodden hem. 40 Wanneer nu de eigenaar van de wijngaard komt, wat moet hij dan met die wijnbouwers doen?’ 41 Ze antwoordden: ‘De onmensen! Laat hij ze op een mensonwaardige manier ombrengen en de wijngaard verpachten aan andere wijnbouwers, die de vruchten wel aan hem afdragen wanneer het daar de tijd voor is.’ 42 Daarop zei Jezus tegen hen: ‘Hebt u dit nooit in de Schriften gelezen:
-

“De steen die de bouwers afkeurden
is de hoeksteen geworden.
Dankzij de Heer is dit gebeurd,
wonderbaarlijk is het om te zien.”

43 Daarom zeg ik u: het koninkrijk van God zal u worden ontnomen, en gegeven worden aan een volk dat het wel vrucht laat dragen. 44 Wie over die steen struikelt zal gebroken worden, en iedereen op wie die steen valt zal worden verpletterd.’ 45 Toen de hogepriesters en de Farizeeën zijn gelijkenissen hoorden, begrepen ze dat hij over hen sprak. 46 Ze wilden hem graag gevangennemen, maar ze waren bang voor de reactie van de volksmassa, daar men hem voor een profeet hield.

In de Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst: NBV

Liever luisteren?

Els Wouters uit Tilburg op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel Mattheus is het 1e boek van het Nieuwe Testament.

Liever live?

Hervormde Gemeente Vuren, Thaborkerk, Mildijk 119, Vuren. Tijd: 10uur, voorganger ds. Peter van Ankeren Psalm 118:13-23 en Matteüs 21:33‐46. Met medewerking van de Thaborcantorij, ouderling: Annie van Wilgen, diaken: Christine de Haas, organist: Peter van de Minkelis en lector: Jan Looijen. Link hervormdegemeentevuren Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Bijbeluitleg van Laurens Hoddenbagh, geen theoloog enthousiast Bijbellezer, voor zijn website. Het is in deze gelijkenis niet zo moeilijk om te zien wie wie is. De wijngaard was door God verhuurd aan de pachters, maar zij droegen de vruchten niet af aan de eigenaar. God, de eigenaar van het land, zond zijn slaven om de opbrengst op te halen, maar zij werden gedood. Zijn die slaven hier de engelen? Nee, want engelen kunnen niet gedood worden. Deze slaven waren de profeten. … Jezus zegt: '37 Jeruzalem, Jeruzalem, dat de profeten doodt, en stenigt, wie tot u gezonden zijn, hoe dikwijls heb Ik uw kinderen willen vergaderen, gelijk een hen haar kuikens onder haar vleugels vergadert, en gij hebt niet gewild'. Zij doodden niet alleen de profeten, maar zij doodden zelfs de grootste profeet die er ooit geleefd heeft, de Zoon van de Landeigenaar. Tot wie sprak Jezus in deze gelijkenis? Hij sprak tot de Joden. Speciaal tegen de leidende priesters en Pharizeeën, zoals ze zelf ook begrepen.
Wat was de straf voor het niet trouw zijn aan de landeigenaar? Daarom, Ik zeg u, dat het Koninkrijk Gods van u zal weggenomen worden en het zal gegeven worden aan een volk, dat de vruchten daarvan opbrengt.’ (vs.43). In de parallel gelijkenis in Lucas 20 antwoorden zij: Dat nooit! Link hoddenbagh/bijbelopen

Op You Tube: In het Engels, Jezus vertelt de parabel van de wijnbouwers uit de film met Jeremy Sisto als Jezus, zie imdb, met een toelichting door Emma Brown (5m21). Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor een dankgebed van Ton Heijboer, of Co Libris 'eenmanszaak voor geloofsgemeenschap' in Hoorn, in een dienst die hij is voorgegaan met als thema 'wijngaarden in de Bijbel'.

Dankgebed 

Lieve god,

Dank u wel voor alle parels van het leven…

Dank u wel dat wij mogen wezen, wie we zijn
gedoopt, of niet, u wilt uw liefde geven
aan alle mensen, jong en oud, groot en klein.

Dank u wel voor alle parels van het leven
ook de woestijn en zelfs de nacht behoort daarbij 

Wij zeggen dank voor al het goede dat we kregen

Voor de geheimen die blijven tussen u en mij.

Dank u wel voor alle parels van het leven

voor die van de liefde, dat zo’n mooi rood paar is

wij bidden u al zingend om uw troost te geven
aan mensen wier leven bepaald geen wijngaard is

Bron Co-libris/de-wijngaard

VOLGENDE WEEK

30 maart 2014, 4e van de 40dagen of Laetare

1 Samuël 16:1-13

Psalm 23

Brief aan de Efeziërs 5:8-14

Johannes 9:1-13(14-25) en 26-39

Dat las ik op 3april11 (zonder de Efeziërs).

Op het Alternatief leesrooster staan Psalm 110 en Mattheüs 22:41-46 met de regels 'De Heer sprak tot mijn Heer'

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com