30 maart 2014, 4e van de 40dagen, Laetare

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

30 maart 2014, is de 4e zondag van de 40dagentijd of de Vasten, de 7 weken waarin we aftellen naar Pasen. De 4e zondag heet 'Laetare' dat is Latijn en betekent 'Verheug u'. Het is genoemd naar het begin van het openingsvers, het Introïtus van het proprium van de Mis:

"Laetare Jerusalem: et conventum facite omnes qui diligitis eam: gaudete cum laetitia, qui in tristitia fuistis: ut exsultetis, et satiemini ab uberibus consolationis vestrae""Laat allen die Jeruzalem liefhebben zich met haar verheugen en juichen om haar, laat allen die om haar treuren nu samen met haar jubelen.
(Jesaja 66:10 in de Nieuwe Bijbelvertaling).

Kunst tip: Uit de tres riches heures de Duc de Berry, het getijdenboek van de Hertog van Berry uit de 14e Eeuw. Jesaja 66:10 in het Latijn. Link: ldysinger/books hours

Er is geen Bach cantate voor deze en andere zondagen in de 'stille' vasten of 40dagentijd, een gebruik in Bach's tijd. Er wordt nu aan het begin van diensten meestal ook geen muziek gespeeld.

Concert tips, toch wordt er flink geconcerteerd

za29 maart14 om 20.15 uur in het Museum Buitenplaats, Hoofdweg 76, Eelde. Cantata 42 'Am Abend aber desselbigen Sabbats',105 'Herr, gehe nicht ins Gericht' en Motet 227 'Jesu, meine Freude'. Uitgevoerd door David van Roijen en het Noordelijk Bach Consort Link Noordelijk Bach Consortzo30 maart14 om 15uur in de Lutherse Kerk, Haddingestraat 23, Groningen. Cantata 42 'Am Abend aber desselbigen Sabbats',105 'Herr, gehe nicht ins Gericht' en Motet 227 'Jesu, meine Freude'. Uitgevoerd door David van Roijen en het Noordelijk Bach Consort Link Noordelijk Bach Consort

zo30 maart14 om 10.30 uur in de Kloosterkerk, hoek Parkstraat, Lange Voorhout in Den Haag. Cantate 120 'Gott, man lobet dich in der Stille' uitgevoerd door Jos Vermunt en de Residentie Bachensembles. Link Stichting Cantatediensten Kloosterkerk

zo30 maart14 om 19uur, Pieterskerk, Pieterskerhof, Leiden, Cantate 22 'Jesus nahm zu sich die Zwölfe' uitgevoerd door Frank de Groot en het Kamerkoor Voix Jolies & Amici della Musica Link Stichting Cantate Leiden

zo30maart14 om 10.30 uur in de Remonstrantse Kerk, Museumpark 3, Rotterdam. Cantate 126 'Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort' uitgevoerd door Kees Glaubitz en het Remonstrants Cantatekoor en -orkest Link Remonstranten Rotterdam

En zeker niet missen rond de Pasen: uitvoeringen van de Mattheus Passion en soms de Johannes Passion: Christelijkeconcertagenda/MattheusPassionzoeken

TEKST(EN)

Op het Oecumenisch staan deze week 1 Samuël 16:1-13, Psalm 23, Brief aan de Efeziërs 5:8-14 en Johannes 9:1-13(14-25) en 26-39. Dat las ik op 3april11 (zonder de Efeziërs).

Op het Alternatief leesrooster staan Psalm 110 en Mattheüs 22:41-46 met in de psalm van David r1 De HEER spreekt tot mijn heer: en in Mattheus 43 Jezus vroeg: ‘Hoe kan David hem dan, geïnspireerd door de Geest, Heer noemen? Want hij zegt: 44 “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand, tot ik je vijanden onder je voeten heb gelegd.’” 45 Als David hem dus Heer noemt, hoe kan hij dan zijn zoon zijn?

In Petrus toespraak in Handelingen 2:34-36 zegt hij dat psalm 110 van David in vervulling is gegaan door de Hemelvaart van Christus en citeert in r34 ook de Heer sprak tot mijn Heer, neem plaats aan mijn rechterhand..... Hij legt hier het verschil uit tussen David en Jezus rol:

r29 Broeders en zusters, u zult mij wel toestaan dat ik over de aartsvader David zeg dat hij gestorven en begraven is; zijn graf bevindt zich immers nog steeds hier. 30 Maar omdat hij een profeet was en wist dat God hem onder ede beloofd had dat een van zijn nakomelingen zijn troon zou bestijgen, 31 heeft hij de opstanding van de messias voorzien en gezegd dat deze niet aan het dodenrijk zou worden overgeleverd en dat zijn lichaam niet tot ontbinding zou overgaan. 32 Jezus is door God tot leven gewekt, daarvan getuigen wij allen. 33 Hij is door God verheven, zit aan zijn rechterhand, en heeft van de Vader de heilige Geest, die ons beloofd is, ontvangen. Die Geest heeft hij op ons doen neerdalen, en dat is wat u ziet en hoort. 34 David is weliswaar niet naar de hemel opgestegen, maar toch zegt hij: “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand, 35 tot ik je vijanden onder je voeten heb gelegd.’” 36 Laat het hele volk van Israël er daarom zeker van zijn dat Jezus, die u gekruisigd hebt, door God tot Heer en messias is aangesteld.’

NB volgens Oppenhuizen, onder de preek voor psalm 110 Psalm 110 is vaak niet onze lievelingspsalm. Toch wordt hij in het NT meer dan 30x geciteerd of aangehaald. Zie Stern voor de verwijzingen.

Wat linguïstisch theologisch allemaal naar mijn smaak, maar dat theologie taal beïnvloedt bewijst het Catholicon Anglicum. Het is een 15e Eeuws Engels-Latijns woordenboek dat afgelopen week bij rechterlijk besluit in het VK blijft hoewel het op een veiling was verkocht. Het was volgens de rechter essentieel voor de ontwikkeling van de Engelse taal. Link: The-British-Library-acquires-two-rare-manuscripts-preventing-them-from-leaving-the-UK

Op de website van de Evangelisch Lutherse Gemeente in Naarden-Bussum de visie van ds Willy Metzger op de evangelieteksten van het Alternatief Leesrooster. Link ELG-NB

PSALM

Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament en bevat 150 liederen en gedichten. We lezen deze week psalm 110, in het Latijn heet de psalm Dixit Dominus naar de 1e regel spreek tot mijn Heer. In de Naardense Bijbel vertaald met: Tijding van de ENE aan mijn heer.

Kunst tip: De psalm in Latin, Dixit Dominus, is de inspiratie voor Claudio Monteverdi's (1567-1643) Maria Vesper uit 1610. Solisten: Shin-Yeong Noh (Cantus), Julie Wyma (Sextus), Samuel Green (Altus), Daniel Rakita (Tenor), Steven Eddy (Quintus) en Max Wier (Bassus) met het IU Concentus early music ensemble en het IU Pro Arte Ensemble onder leiding van William Gray. (7m16) Link youtube

Kennis tip: Edmund Ludlow vertelt dat Thomas Cromwell in 1650 voordat hij de oorlog verklaarde aan Schotland bijna een uur over Psalm 110 sprak. (Bron Wikipedia)

PSALM

Van David, een psalm.

De HEER spreekt tot mijn heer:
‘Neem plaats aan mijn rechterhand,
ik maak van je vijanden
een bank voor je voeten.’

2 Uit Sion reikt de HEER u
de scepter van de macht,
u zult heersen over uw vijanden.
3 Uw volk staat klaar
op de dag dat u ten strijde trekt.
Op de heilige bergen,
uit de schoot van de dageraad,
komt tot u de dauw van uw jeugd. 

4 De HEER heeft gezworen,
en komt op zijn eed niet terug:
‘Je bent priester voor eeuwig,
zoals ook Melchisedek was.’
5 De Heer aan uw rechterhand
verplettert koningen op de dag van zijn toorn.
6 Hij berecht de volken,
verplettert hoofden, overal op aarde,
lijken stapelen zich op.
7 Hij drinkt onderweg uit de beek
en dan heft hij zijn hoofd.

Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst NBV

Liever luisteren?

Rinse Postuma uit Ermelo op voorleesbijbel 'Evangelie overal en in elke taal.' Of ga naar downloadbijbel Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament.

Liever live?

Protestantse Gemeente Bathmen, Kerkplein 3, Bathmen. Tijd: 10uur, voorganger ds. A.H. van den Bor. Toelichting op Psalm 110 en Matteüs 22:41-46: Jezus heeft een aantal stevige confrontaties met zijn tijdgenoten achter de rug. En nu komen we op een cruciaal moment aan. De farizeeën worden bevraagd op hun geloof in wat de Tenach hen leert. Immers in psalm 110 wordt een profetisch woord van David zichtbaar aangaande de Messias. Het is dan ook verbijsterend dat er van de farizeeën gezegd wordt in vers 46: niemand was in staat een antwoord te geven. Het werd stil. Niet de stilte van de verwondering, het aanbidden, het overwegen dat Maria in haar hart deed… (Lukas 2:19). Niets van dat alles! Ze ‘durfden’ niet nog een vraag te stellen. Want ze hechtten geen geloof aan de woorden van Jezus. Daardoor werd de basis gelegd voor de verharding in hun harten die de oorzaak werd van de veroordeling van deze Jezus. Ook wij zullen de stilte van ons hart nodig hebben om wat we horen uit de Bijbel, wat we verkondigd krijgen als het Woord van God te verstaan in de tijd waarin we leven, als een woord van God voor ons eigen bestaan. Om het in geloof te verbinden met het aanvaarden van Jezus als de Christus, ook voor ons leven vandaag. Link PGBathmen

Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van 'VvdB', Gerrit de Jong. 'Ik onderteken al mijn documenten met V.v.d.B. wat "Vriend van de Bruidegom" betekent; zo omschreef Johannes de Doper zichzelf' (Joh.3:29). Op zijn website Hefizbah.nl. Psalm 110 is een zeer bijzondere psalm, omdat David in deze psalm een gesprek tussen God de Vader en Jezus de Zoon beschrijft, terwijl hij met zijn verstand nog nauwelijks iets begreep van de waarheid over de Goddelijke Drie-Eenheid. Maar de Heilige Geest van God inspireerde David met inzicht en zalfde hem om dit inzicht onder woorden te brengen. David heeft tijdens zijn leven op profetische wijze twee verschillende dialogen gehoord binnen de Drie-Eenheid, en deze beide psalmen gaan over de heerschappij van de Messias als Mens; deze twee Goddelijke dialogen staan in Psalm 2 en Psalm 110. In Ps.110 liet de Heilige Geest aan David zien dat in de toekomst een van Davids nakomelingen ook zijn Heer zou zijn; dit verwijst naar Jezus in Zijn menselijkheid als de Zoon van David die verhoogd is aan de rechterhand van God de Vader. Link Hefzibah/Psalm 110 Koning-Hogepriester, (WP doc)

Op Bijbelkrabbels diverse auteurs over Psalm 110.

Op You Tube: Dixit Dominus is een werk van Georg Friedrich Händel uit 1707, HWV 232, dat gebaseerd is op psalm 110. Het is een van zijn oudst bekende werken dat hij schreef in Italië in barokke stijl. Hte is een werk voor 5 vocale solisten: SSATB ofwel sopranen, alt, tenor en bas. Uitvoering van Dixit Dominis van GF Händel door het koor en barokorkest van het Conservatorio di Vicenza presso il Tempio di San Lorenzo, Italië. Dirigent Paolo Faldi. Upload op 15dec2010 (35m13). Link: youtube

Opmerkelijk: een stukje uit het Dixit Dominis wordt gespeeld in de prelude van de Rodgers & Hammerstein musical: The Sound of Music.

Op You Tube: Prelude van de Sound of Music (film met Julie Andrews en Christopher Plummer) Uitvoerenden niet bekend muv Irwin Kostal als dirigent, supervisor en arrangeur. (3m32) Link youtube

MATTHEUS

Mattheus is het 1e boek van het Nieuwe Testament. Het is een van de vier evangelies met de verhalen over het leven en sterven van Jezus. In de evangelies komen verhalen soms meerdere malen voor, soms identiek soms een beetje anders. Dit verhaal komt ook voor bij Marcus en Lucas met vrijwel dezelfde bewoording. 
 

Marcus 12:35-37 Jezus vroeg de mensen bij zijn onderricht in de tempel: ‘Hoe kunnen de schriftgeleerden beweren dat de messias een zoon van David is? 36 Zelf heeft David, geïnspireerd door de heilige Geest, gezegd: “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand, tot ik je vijanden onder je voeten heb gelegd.’” 37 David noemt hem Heer, hoe kan hij dan zijn zoon zijn?’ De talrijke aanwezigen luisterden graag naar hem.

Lucas 20:41-44: Hij zei tegen hen: ‘Hoe kan men beweren dat de messias een zoon van David is? 42 Want David zelf zegt in het boek van de Psalmen: “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand, 43 tot ik van je vijanden een bank voor je voeten heb gemaakt.’” 44 David noemt hem dus Heer, hoe kan hij dan zijn zoon zijn?’

Kunst tip: Jezus bij Simon de Farizeeër (eigenlijk in Lucas 7:36) door de Vlaamse schilder Pieter Pauwel Rubens (1577-1640) Werk uit circa 1618-20. Nu in Hermitage Sint Petersburg, Rusland. Uit de collectie van Sir Robert Walpole, Houghton Hall (1779). Link Arthermitage/Pieter-Paul-Rubens/Feast-in-the-House-of-Simon-the-Pharisee

MATTHEUS 22:41-46

41 Nu de Farizeeën om hem heen stonden, stelde Jezus hun deze vraag: 42 ‘Wat denkt u over de Messias? Van wie is hij een zoon?’ ‘Van David,’ antwoordden ze. 43 Jezus vroeg: ‘Hoe kan David hem dan, geïnspireerd door de Geest, Heer noemen? Want hij zegt: 44 “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand, tot ik je vijanden onder je voeten heb gelegd.’” 45 Als David hem dus Heer noemt, hoe kan hij dan zijn zoon zijn?’ 46 En niemand was in staat hem een antwoord te geven, noch durfde iemand hem vanaf die dag nog een vraag te stellen.

In de Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst: NBV

Liever luisteren?

Els Wouters uit Tilburg, Lerares op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel Mattheus is het 1e boek van het Nieuwe Testament.

Liever live?

Vrije Evangelische Gemeente Dordrecht, Groen van Prinstererweg 66 in de wijk Crabbehof, Dodrecht. NB Deze VEG is 125 jaar geleden ontstaan. Tijd: 10uur, voorganger Ds. C. Dahmen, schrift lezingen:  Renate Houtman. Teksten: Psalm 110 en Mt. 22: 41-46. Groot denken, te groot voor woorden Organist: André Kaptein. Link VEGDordrecht Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van Wim van der Schee op 28maart 1999 voor de gemeente Loenen- Abcoude over Mattheus 26:36-46 over Jezus gemoedstoestand (verdrietig). Link WvdSchee/Mat2636-46

Op You Tube: uit the Gospel of Mattheus, de Amerikaanse film over het Evangelie van Mattheus uit 1993 Bruce Marciano als Jezus en Zuid Afrikaan Gerrit Schoonhoven als regisseur en Petrus. Deel 19 van 26 (de hele film staat online) 10 min op ongeveer 5 minuten Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor een Hymne uit het Schotse liedboek en wel 566: When I receive the peace of Christ.

When I receive the peace of Christ

When I receive the peace of Christ
my loneliness shall end;
and I must reach a hand and take
my brother as a friend -
my brother as a friend indeed
who has an honoured place
where he may stand before the Lord
in dignity and grace.

When I receive the peace of Christ

When I receive the peace of Christ
my loneliness shall end;
and I must reach a hand and take
my sister as a friend -
my sister as a friend indeed
who has an honoured place
where she may stand before the Lord
in dignity and grace.

When I receive the peace of Christ
my loneliness shall end;
and I must reach a hand and take
myself as a friend -
myself as a friend indeed
who has an honoured place
where I may stand before the Lord
in dignity and grace.When I receive the peace of Christ

When I receive the peace of Christ
my loneliness shall end;
and I must reach a hand and take
Jesus Christ as a friend -
Jesus Christ as a friend indeed
who has an honoured place
where He may stand before the Lord
in dignity and grace.

Bron Hymnary/the_seven_joys_of_mary (wijs)

Alleen het 1e couplet, de rest wist ik nog.

Nota bene: De genoemde Bijbelse bronnen voor de hymne zijn Johannes 14:27 Peace I leave with you; my peace I give unto you: not as the world giveth, give I unto you. Let not your heart be troubled, neither let it be fearful.

En Johannes 20:24-29 But Thomas, one of the twelve, called Didymus, was not with them when Jesus came. ²⁵The other disciples therefore said unto him, We have seen the Lord. But he said unto them, Except I shall see in his hands the print of the nails, and put my hand into his side, I will not believe. ²⁶And after eight days again his disciples were within, and Thomas with them. Jesus cometh, the doors being shut, and stood in the midst, and said, Peace be unto you. ²⁷Then saith he to Thomas, Reach hither thy finger, and see my hands; and reach hither thy hand, and put it into my side: and be not faithless, but believing. ²⁸Thomas answered and said unto him, My Lord and my God. ²⁹Jesus saith unto him, Because thou hast seen me, thou hast believed: blessed are they that have not seen, and yet have believed.

VOLGENDE WEEK

6 april 2014, 5e van de 40dagentijd, Judica

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Ezechiël 37:1-14, Psalm 130. Romeinen 8:8‐11 en Johannes 11:1-4(5-16)17-44. Dat las ik op 10april11 zonder de brief aan de Romeinen.

Op het alternatief leesrooster staat: Zacharia 13:1‐9 en Matteüs 26:31-35 over de HEER van de hemelse machten en de profetie van Zacharia tegen de valse profeten die gestraft zullen worden, In Mattheus het verraad of de ontkenning van Petrus en het teken van het driemaal kraaien van de haan.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar

watlezenwedezeweek @ yahoo.com