15 december 2013, 3e zondag van Advent, Gaudete

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

15 december 2013, is de 3e zondag van Advent. Advent(us) betekent 'komst' we tellen 4 zondagen af naar de geboorte van Jezus Christus met kerst. Deze 3e zondag van Advent heet 'Gaudate' naar het vers dat gebaseerd is op de Brief van Paulus aan de Filippenzen vers 4:4-6. Gaudate is Latijn voor 'verheug u'.

Gaudete in Domino semper, iterum dico, gaudete.

Verheugt u altijd in de Heer, ik herhaal het, verheugt u!

Modestia vestra nota sit omnibus hominibus:

Dominus enim prope est.

Dat uw bescheidenheid aan alle mensen bekend worde,

want de Heer is nabij.

Nihil sollicit sitis: sed in omni oratione petitiones vestrae

innotescant apud Deum.

Weest om niets bekommerd,

maar laat al uw verlangens aan God kennen door het gebed.

Op You Tube: door Anuna, een Iers gemend koor met repertoire van de Middeleeuwen tot heden. Gaudete met een beetje Ierse uitspraak. Meer op Anuna (2m06) Link youtube

of door een jongenskoor Libera en Aled Jones in "Gaudete", Soloist: Liam Connery. Op de DVD "Aled's Christmas Carols" December 2008. (2m44) Link youtube

Op 16dec12 Gaudete, Gaudete, Christus est natus, ex Maria virginae, Gaudete echt Kerstlied is (55sec). Een jammer genoeg anoniem. Op de youtube pagina staan meer versies.

De Bach cantate voor deze zondag is "Ärgre dich, o Seele, nicht" (BWV 186a). De cantate is een ingekorte variant van cantate 186 met de dezelfde titel. De tekst staat op webdocs via eduardvanhengel De teksten horen bij Mattheus 11:2-10, over de ontmoeting van Jezus en zijn achterneef Johannes de Doper.

Op You Tube: De complete cantate “Ärgre dich, o Seele, nicht"door het Bach Choir Japan o.l.v. Maasaki Suzuki. Solisten Miah Persson, sopraan; Robin Blaze, alt; Makoto Sakurada, tenor; Peter Kooy, bas.
1. Coro: Ärgre dich, o Seele, nicht (1. of BWV 186)
2. Aria: Bist du, der da kommen soll (3.)
3. Aria: Messias läßt sich merken (5.)
4. Aria: Die Armen will der Herr umarmen (8.)
5. Aria: Laß Seele, kein Leiden (10.)
6. Chorale: Darum, ob ich schon dulde Hier vervangen door het koraal: Die Hoffnung wart' der rechten Zeit (11.) (18m31) Link youtube

Op dit blog 16dec12 op J.S. Bach (1685-1750) een selectie movements uit 186 en 186a die overeenkomen. Upload door Keith Montgomery van de Nikolaus Harnoncourt-Gustav Leonhardt Bach cyclus. (8m47)

Of kijk op dit blog op 12dec11 naar de cantate door het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists, gedirigeerd door John Elliot Gardiner. De CD serie heet 'Pelgrimage' (3m57) of de hele cantate door Ton Koopman en het Amsterdam Baroque Orchestra (12m) NB Bij Barnes&Noble zijn alle delen van zijn cantate 186 te horen.

Concert tips

BWV 186 niet gevonden, wel het Weihnachtsoratorium BWV 248

zo15dec13 om 19uur in de in de Grote of Barbarakerk, Grote Kerkstraat 4, Culemborg. 2e cantate ''Und es waren Hirten in derselben Gegend''. Uitvoering door Marijn Slappendel / Barbaracantorij & Concerto da Fusignano Link Barbaracantorij

za21dec13 om 20uur in de Sint-Maartenskerk, Kerkplein 1, Zaltbommel. Uitgevoerd door Arie Hoek en de Cappella Sint-Maarten & Accademia Amsterdam. Link Stichting Maartenskerkmuziek

zo22dec13 om 15.30uur in de Dorpskerk, Reliwiki/Dorpskerk Dorpsstraat 3, Schipluiden. BWV 248 II, III en IV. Uitgevoerd door Koos van Beurden en de Vox Delflandiae Link Vox Delflandiae

zo22dec13 om 13uur in de Nieuwendammerkerk, Brede Kerkepad 6-8, Amsterdam. BWV 248 II en III, Uitgevoerd door Paulien Kostense en het Bach Ensemble Amsterdam. Link Bach Ensemble Amsterdam

zo22dec13 om 16uur in de Willem de Zwijgerkerk, Olympiaweg 14, Amsterdam. BWV 248 II en III ook door Kostense et al hierboven.

zo22dec13 om 20uur in de Kruiskerk, Van der Veerelaan 30A, Amstelveen. BWV 248 II en III ook door Kostense et al hierboven.

TEKST(EN)

In het gewone leesrooster staan: Jesaja 35:1-10, Psalm 146, Jakobus 5:7-10 en Matteüs 11:2-11(15). Die behandelde ik al op 12dec2010, 3e-van-Advent:gaudate.

Toelichting (pdf) op gezang 738 Kom zing het lied van Eva uit het nieuwe liedboek. Muziekenliturgie/Liedboek2013/738.

Op You Tube door een kinderkoor voor gebruik op de basisschool. Link youtube

BIJBELSE VROUWEN

Op het alternatief leesrooster staat deze week Ruth 4, weer een Bijbelse vrouw na Tamar uit Genesis op de 1e Advent en Rachab uit Jozua op de 2e Advent. Ruth heeft haar 'eigen' boek, dun, ook novelle genoemd.

RUTH

Ruth is het 8e boek van het Oude Testament, het hoort bij de Tenach de Joodse geschriften, onder de vijf feestrollen (Megillot). Het boek dankt zijn titel aan de hoofdpersoon: Ruth, de Moabitische. Zij gaat na het overlijden van haar man met haar schoonmoeder mee naar Betlehem en huwt daar Boaz, een ver familielid. Boaz is erg goed voor haar geweest, zorgzaam, beschermend en gul. Ruth wordt door haar huwelijk met Boaz de grootmoeder van de grote, maar feilbare, koning David en zo een voorouder van Jezus.

We lezen uit Ruth de 4e boekrol, waarin Boaz met de directe(re)familie regelt dat hij met Ruth kan trouwen (en het land van haar overleden man verkrijgen). Als (ver) familielid is hij verplicht voor haar te zorgen, maar hij hoeft haar niet te huwen. Hij is onder de indruk van haar zorg voor haar schoonmoeder na het overlijden van haar man en haar werklust.

Het hoogtepunt van hun romance vindt plaats in boekrol 3 als Ruth kordaat Boaz laat weten beschikbaar te zijn door 's nachts aan zijn voeten te gaan liggen. Hij prijst haar als schoondochter en werklustige vrouw, maar ook omdat ze niet achter jongere mannen is aangegaan. Kennelijk is hij wat ouder dan Ruth. Uit de 4e boekrol r 3-8 blijkt des te meer hoe rechteloos Ruth is als weduwe in het Betlehem van minstens 1000 voor Christus. Haar toekomst hangt af van de landrechten van haar overleden man.

Kennis tip: Moab, de streek waar Ruth vandaan kwam ligt ten oosten van de Dode Zee, nu Jordanië. De Moabieten aanbaden Kemos of Kamos, niet de Heer. Zij zijn afstammelingen van Lot, de neef van Abraham die de verwoesting van Sodom overleefde maar toen Sodomiet, ontuchtpleger, werd. Lot zwief rond met zijn twee dochters die hem dronken voerden en toen 'bij hem gingen liggen'. En zo werden ze allebei zwanger van hun vader en de oudste dochter beviel van een zoon die ze Moab noemde, zaad of water van vader. Moab werd de stamvader van de Moabieten. De jongste dochter beviel van Ben-Ammi, de vader der kinderen Ammonieten, het rijk ten Noorden van Moab. (Genesis 19). Mozes, de stiekem in Moab begraven werd, gaf het volk opdracht om om het land van de Moabieten heen te trekken, maar later ontstond toch strijd tussen de Moabieten en Israël. 

Ruth's daad(kracht) past zo in de Moabitische traditie maar wordt ingegeven door haar Joodse schoonmoeder Noomi. Meer op: Christipedia/Moab,Moabieten of Wikipedia/Moabieten NB Wikipedia werft weer, maar geen Ideal meer, alleen creditcard of Paypal.

Kunst tip: Een -prachtige Middeleeuwse- Ruth door Jan van Scorel (uit Leiden, 1495-1552). Geschilderd op eikenhout circa 1530/1540. Nu in het Kunsthistorisch Museum Wenen, Oostenrijk. Link: Wikimedia/Jan van Scorel

Of kijk op Wikimedia Commons naar de categorie Ruth: Wikimedia.org/Ruth

RUTH 4

1 Boaz was intussen naar de poort gegaan en daar gaan zitten. Toen kwam de man voorbij van wie hij gesproken had – zijn naam is niet van belang – en hij zei: ‘Kom hier even bij me zitten.’ De man deed wat hem gevraagd werd. 2 Ook vroeg Boaz tien stadsoudsten plaats te nemen, en ook zij gingen zitten. 3 Toen zei hij tegen de man die ook als losser kon optreden: ‘Het stuk land van onze broeder Elimelech wordt door Noömi, die teruggekeerd is uit Moab, verkocht. 4 Ik meen dan ook u het volgende te moeten meedelen: U kunt het stuk land kopen ten overstaan van de hier aanwezigen en ten overstaan van de oudsten van het volk. Als u van plan bent uw rechten te doen gelden, dan kunt u dat doen, zo niet dan moet u mij dat laten weten. U bent de eerste die hiervoor in aanmerking komt, en ik kom na u.’ ‘Ik zal mijn rechten doen gelden,’ zei de man. 5 Daarop zei Boaz: ‘Wanneer u het stuk land koopt van Noömi, koopt u het ook van Ruth, de weduwe uit Moab, en zal de naam van haar overleden man voortleven op zijn land.’ 6 Toen zei de man: ‘Dan kan ik mijn rechten niet doen gelden, want dat zou ten koste gaan van mijn eigen familiebezit. Neemt u het maar van mij over, want ik kan het me niet veroorloven. 7-8 Koopt u het land maar!’ en hij trok zijn sandaal uit. Als vroeger een dergelijke koop of ruil rechtsgeldig gemaakt moest worden, bestond er in Israël het gebruik dat men zijn sandaal uittrok en die aan de ander gaf. Zo werd een dergelijke zaak in Israël bekrachtigd.

9 Daarop sprak Boaz tot de oudsten en alle anderen die daar waren: ‘U bent er vandaag getuige van dat ik van Noömi het gehele bezit van Elimelech en dat van Kiljon en Machlon koop. 10 Daarmee neem ik ook Ruth tot vrouw, de Moabitische, de vrouw van Machlon, om de naam van haar overleden man te laten voortleven op zijn land. Zo zal zijn naam niet verloren gaan bij zijn verwanten en de inwoners van de stad. U bent daar vandaag getuige van.’ 11 ‘Ja,’ zeiden de oudsten en allen die bij de poort aanwezig waren, ‘daarvan zijn wij getuige. De HEER geve dat de vrouw die in uw huis komt zal zijn als Rachel en Lea, die beiden het huis van Israël groot hebben gemaakt, zodat ook u groot zult zijn in Efrata en uw naam in Betlehem zal voortbestaan. 12 Moge uw huis worden als het huis van Peres, de zoon van Tamar en Juda, en wel door de kinderen die de HEER u bij deze jonge vrouw zal geven.’  13 Daarna nam Boaz Ruth bij zich, zij werd zijn vrouw, en hij sliep met haar. De HEER liet haar zwanger worden en ze baarde een zoon. 14 De vrouwen zeiden tegen Noömi*: ‘Geprezen zij de HEER, die jou vandaag iemand gegeven heeft die voor je zorgen zal. Moge zijn naam in Israël blijven voortbestaan! 15 Hij zal je je levensvreugde teruggeven en je onderhouden als je oud bent, want je schoondochter, die je liefheeft en die meer waard is dan zeven zonen, heeft hem gebaard.’ 16 Noömi* nam de jongen op haar schoot en bleef hem vanaf dat moment verzorgen. Noömi is de eerste schoonmoeder van Ruth.

17 De buurvrouwen gaven hem zijn naam. ‘Noömi heeft een zoon gekregen,’ zeiden ze, en ze noemden hem Obed. Hij is de vader van Isaï, die de vader is van David. 18 Dit zijn de nakomelingen van Peres: Peres verwekte Chesron, 19 Chesron verwekte Ram, Ram verwekte Amminadab, 20 Amminadab verwekte Nachson, Nachson verwekte Salmon, 21 Salmon verwekte Boaz, Boaz verwekte Obed, 22 Obed verwekte Isaï, en Isaï verwekte David.

Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst: NBV Ruth 4

Liever luisteren?

Kathleen Ferrier, voormalig CDA Kemrlid op voorleesbijbel Of ga naar downloadbijbel Ruth is het 8e. boek van het Oude Testament.

Liever live?

Protestantse Joriskerk, St Jorisstraat 16, Venlo. Tijd: 10uur, voorganger ds. Hirs. De derde voormoeder van Jezus is Ruth “die uit Moab kwam”. In het vierde hoofdstuk van Ruth lezen we hoe Boaz zich inzet om Naomi en Ruth hun plaats in Israëls geschiedenis in te nemen. Uit het evangelie van Matteüs horen we hoe de leerlingen van Johannes bij Jezus komen vragen of hij het is die we verwachten mogen. Link Joriskerk/kerkdiensten

Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van David de Jong voor GZR 17juli en Valkenburg 19feb06. Geheel herzien voor Den Ham, 28aug11 over Ruth 4 alles komt goed Citaat na Donald Jones bekende liedje Eerlijk gezegd zou ik Gods liefde voor mij ook graag in een doosje willen doen. “En dan telkens even kijken, heel voorzichtig even kijken”. Gewoon even weer zeker weten dat Hij echt van me houdt. Gewoon even weer voelen dat Hij me echt liefheeft. Maar als het Bijbelboek Ruth al een doosje is waarin Gods liefde voor mij bewaard wordt, dan blijkt Gods liefde te bestaan in een jongetje dat Oded heet. Dat betekent: knecht. Link Daviddejong

Op You Tube: in het Engels, Ruth a Faithful women, (13m)

Link youtube

Op You Tube: in het Engels The story of Ruth a 20^th Century Fox uit 1960 met regisseur Henry Koster , scenario Norman Corwin, cast Stuart Whitman, Tom Tryon, Peggy Wood. IMDB (1u31m) Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor een gebed om ontferming van ds Rienk Lanoo op 6mei12 voor de Kloosterkerk in Den Haag bij een preek over Ruth (2).

Gebed om ontferming

Wie wij zijn

en hoe ons leven verloopt,

we hebben er maar beperkte

zeggingskracht over –

de tijd waarin wij leven

de plaats waar wij

het levenslicht zagen

het karakter en de talenten

die we meekregen

de ouders

uit wie wij voortkwamen

de mensen

die wij ontmoeten

op onze levensweg

hoe bepalend

waren zij / zijn zij

en hoe onontkoombaar

tegelijkertijd –

maar altijd blijft

de vraag

wat ons te doen staat

met al die mensen en

omstandigheden

welke keuzes we maken

wat we aanvaarden

en waar we ons tegen

te weer stellen

juist dat maakt ons tot mens

geschapen naar

uw beeld en gelijkenis

daarom bidden wij u:

Heer ontferm u

Soms voelen we ons

slachtoffer

van mensen

en omstandigheden

voelen we ons

klein en beperkt

reageren we

overgevoelig

zoeken we

ons een houding te geven

die geforceerd overkomt

soms kan het leven

met anderen

zo ingewikkeld zijn –

maar dan

ontmoeten wij iemand

bij wie we ons zelf

kunnen zijn

in wiens of wier ogen

wij genade vinden

d.w.z. die ons ziet

zoals wij zijn:

mensen met mogelijkheden

dan vangen wij

een glimp op

van uw aanwezigheid

in ons leven

u die ons aanvaardt

en inspireert

zoals zij wij zijn

daarom bidden wij u:

Heer ontferm u

Oneindig zijn

de keuzemogelijkheden

die wij hebben

op deze aarde

ten goede

en ten kwade

maar altijd zijn er mensen

die ons voorgaan

in het maken

van keuzes

en het aangezicht

van de wereld

rechtvaardiger

vredelievender

schoner en mooier maken

wij horen van hen

in oude verhalen

wij zien hen

in ons eigen bestaan

en waarom zouden wij

zelf niet van betekenis

kunnen zijn

voor een klein stukje

van deze wereld –

ten diepste gaat U

ons daar in voor

in uw niet aflatende

betrokkenheid

bij deze aarde

en allen die daar op leven

daarom bidden wij u:

Heer ontferm u

Bron: Kloosterkerk (pdf)

VOLGENDE WEEK

22 december 2013, 4e van Advent

Batseba, de vrouw met wie Ruth's kleinzoon David overspel pleegt in 2 Samuel 11

Matteus 1:1-1

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar watlezenwedezeweek @ yahoo.com