22 december 2013, 4e zondag van Advent, Rorate

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE

22 december 2013, is de 4e zondag van Advent. Advent(us) betekent 'komst' we tellen 4 zondagen af naar de geboorte van Jezus Christus op kerstavond. De 4e Adventzondag wordt Rorate genoemd het Latijnse vers "Rorate caeli desuper, et nubes pluant iustum. Of Dauwt, hemelen, van boven, en wolken, regent de Rechtvaardige.

Op You Tube: helaas anoniem Gregoriaans gezang Rorate Coeli (4m45) Link youtube

De tekst komt uit Jesaja 45:8. Het is een veel gebruikte tekst bij de Annunciatie, de bevruchting van Maria door de Heilige Geest. Het verhaal staat alleen in Lucas 1;26-38, in Marcus staat ook dat een kind geboren zal worden uit een maagd. In Lucas staat het zo: In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar de stad Nazaret in Galilea, 27 naar een meisje dat was uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. 28 Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ 29 Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. 30 Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken. 31 Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. 32 Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven. 33 Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen.’

34 Maria vroeg aan de engel: ‘Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad.’ 35 De engel antwoordde: ‘De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God. 36 Luister, ook je familielid Elisabet is zwanger van een zoon, ondanks haar hoge leeftijd. Ze is nu, ook al hield men haar voor onvruchtbaar, in de zesde maand van haar zwangerschap, 37 want voor God is niets onmogelijk.’ 38 Maria zei: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Daarna liet de engel haar weer alleen.
 

Kunst tip: de verkondiging, annunciatie van de engel aan Maria door Leonardo da Vinci (1452–1519) circa 1474 nu in het Galleria degli Uffizi, Florence Link Statenvertaling.net

en

Kunst tip: naar regel 36 een Middelrijns altaarstuk uit ca. 1410. Maria gaat op bezoek bij haar nicht Elisabeth die ook een kindje krijgt. De nog ongeboren Johannes, in de buik van Elisabeth, buigt voor Jezus. Het volledige altaarstuk is te zien in de vaste presentatie van Museum Catharijneconvent of op de website Catharijneconvent Van de Facebookpage van het Caharijneconvent

Facebook Beleef het Kerstverhaal

De Bach cantates zijn "Bereitet die Wege, bereitet die Bahn” (BWV 132) en "Herz und Mund und Tat und Leben" (BWV147a). Deze cantates horen bij Johannes 1:19-28 de Getuigenis van Johannes de Doper dat lezen wij niet. Cantate 147a werd in 1716 geschreven voor Advent en later 1723 uitgebreid vandaar dat er 2 versies zijn: een lange 147 met 10 verzen en onze korte met 6.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) "Bereitet die Wege, bereitet die Bahn" sopraan aria door Ingrid Schmithüsen met het Bach Collegium Japan onder leiding van Maasaki Suzuki. (6m08) Link youtube

Of kijk op 23dec2012 naar de gehele cantate "Herz und Mund und Tat und Leben" (BWV147) door het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir met dirigent Ton Koopman, sopraan Lisa Larsson, Elisabeth von Magnus alt, Lothar Odinius tenor en Klaus Mertens bas. (31m59)

Of kijk op dit blog op 18dec2011 naar J.S. Bach's BWV 147 in 1950 door Dinu Liputti op piano. Zonder de gezongen tekst en als beeld 4 adventskaarsen (9m54).

Of kijk op dit blog op 19dec2010 naar J.S.Bach Cantate 132 Sebastian Hennig van het Knabenchor Hannover zingt "Bereitet die Wege, bereitet die Bahn!". Dirigent is Gustav Leonhardt van/met zijn Leonhardt Consort (7m10).

Concert tip

zo22dec13 om 15 uur in de Goede Rede, Kerkgracht 60, Almere Haven geeft het Schütz Ensemble een Rorate Coeli a capella Kerstconcert. Op het programma staan van Jan Pieterszoon Sweelinck: 'Ecce virgo' en 'Magnificat'. Gottfried August Homilius, een Duitse barokcomponist en leerling van Bach: een 8-delig Magnificat. Johann Eccard: 'Übers Gebirg Maria geht' en 'Zacharias war ganz verstummt'. Johannes Brahms: Motet 'O Heiland reiß die Himmel auf'. Van de Liechtensteinse componist Josef Gabriel Rheinberger: de drie Adventsmotetten en Hugo Distlers kerstmotet 'Singet frisch und wohlgemut'. De Rorate coeli desuper tekst komt in het concert tweemaal voor: in het Latijn, op muziek gezet door Rheinberger, en in het Duits door Brahms. Ingrid Cornelisse zal op de harp drie intermezzi verzorgen. www.ingridcornelisse.nl Kaarten 15euro, scholieren, studenten en 65+ 12,50 euro, kinderen 7euro. 2 euro korting bij reservering via schutzensemble@live.nl of (036) 5326356 (voorverkoop t/m 20 december).

TEKST(EN)

Op het alternatief leesrooster voor de Advent en de Bijbelse vrouwen na Tamar uit Genesis, Rachab uit Jozua en Ruth deze keer Batseba, de vrouw met wie Ruth's kleinzoon David overspel pleegt in 2 Samuel 11. 

 

En de eerste regel uit Matteus 1:1-1 Overzicht van de afstamming van Jezus Christus, zoon van David, zoon van Abraham. David en zijn zoon Salomo uit zijn huwelijk met Batseba zijn voorvaders van Jezus. Zie Mattheus 1:(2-)6 en verder voor de stamboom op voorleesbijbel

2 SAMUEL

2 Samuel het 10e boek van het Oude Testament. We lezen het bekende verhaal van David die overspel pleegt met Batseba de vrouw van zijn soldaat Uria. Batseba wordt zwanger en David probeert Uria te laten geloven dat het zijn kind is door hem gelegenheid te geven met zijn vrouw te slapen, maar dat mislukt. Dan geeft David de opdracht: ‘Stel Uria op waar het hevigst wordt gevochten en geef hem geen rugdekking, opdat hij wordt getroffen en sneuvelt.’ Het plan lukt Uria vindt de dood 27 Toen de rouwtijd voorbij was, nam David haar bij zich aan het hof. Zij werd zijn vrouw en baarde hem een zoon. Naar het oordeel van de HEER was het wel degelijk slecht wat David had gedaan. In 2 Samuel 12 sterft het kind (link bij liever luisteren) en komt de profeet Natan David confronteren met zijn gedrag. In psalm 51 doet David boete. Psalm 51: 1 Voor de koorleider. Een psalm van David, 2 toen de profeet Natan hem had bezocht, nadat hij met Batseba geslapen had.

Kunstip: Er zijn honderden afbeeldingen van Batseba te vinden op het internet Google/search Batseba de mooie overspelige vrouw spreekt duidelijk tot de verbeelding van kunstenaars. Ik kies voor een bijna stripverhaal verbeelding met 4 scenes uit het verhaal in een 13e Eeuwse Kruisridderbijbel. Met toelichting in het Duits over de naam Batseba, bijvoorbeeld dochter van Sheba. dochter der rijkdom maar ook dochter van de eed. Bibelwissenschaft.de/batseba Link: Bibelwissenschaft.de

2 Samuel 11

David en Batseba1 Bij het aanbreken van het voorjaar, de tijd waarin koningen gewoonlijk ten strijde trekken, stuurde David opnieuw een leger erop uit, onder leiding van Joab en zijn aanvoerders, om de Ammonieten te verslaan en Rabba te belegeren. Zelf bleef hij in Jeruzalem achter. 2 Op een keer stond hij aan het eind van de middag op van zijn rustbed en liep wat heen en weer over het dak van het paleis. Beneden zag hij een vrouw die aan het baden was. Ze was heel mooi om te zien. 3 Hij liet uitzoeken wie ze was, en men zei hem: ‘Dat is Batseba, de dochter van Eliam, de vrouw van de Hethiet Uria.’ 4 David liet haar bij zich komen en sliep met haar. (De voorgeschreven periode van onthouding na haar onreinheid was juist verstreken.) Daarna ging ze terug naar huis. 5 Enige tijd later merkte ze dat ze zwanger was. Ze liet dat aan David berichten, 6 waarop David aan Joab opdracht gaf om Uria naar hem toe te sturen. 7 Uria meldde zich op bevel van Joab bij David, die hem vroeg hoe Joab en het leger het maakten en hoe het er met de oorlog voorstond. 8 Vervolgens zei hij: ‘Ga naar huis en ontspan u wat.’ Toen Uria het paleis verliet, kreeg hij nog een geschenk van de koning mee. 9 Maar Uria ging niet naar huis; hij bleef slapen in het poortgebouw van het paleis, bij de knechten van zijn heer. 10 Toen men David verteld had dat Uria niet naar huis was gegaan, zei hij tegen hem: ‘U hebt toch een lange reis achter de rug. Waarom bent u niet naar huis gegaan?’ 11 Uria antwoordde: ‘De ark en het leger van Israël en Juda zijn ondergebracht in hutten, opperbevelhebber Joab en zijn manschappen bivakkeren in het open veld; zou ik dan naar huis gaan om te eten en te drinken, en te slapen met mijn vrouw? Zo waar u leeft, dat doe ik niet!’ 12 David zei tegen Uria: ‘Blijf ook vandaag nog hier, dan laat ik u morgen teruggaan.’ Uria bleef die dag dus nog in Jeruzalem. De dag daarop 13 nodigde David hem bij zich aan tafel en voerde hem dronken. Toch ging Uria ’s avonds niet naar huis, maar legde zich opnieuw te slapen bij de knechten van zijn heer.
 

14 De volgende morgen schreef David Joab een brief, die hij aan Uria meegaf. 15 In de brief stond: ‘Stel Uria op waar het hevigst wordt gevochten en geef hem geen rugdekking, opdat hij wordt getroffen en sneuvelt.’ 16 Joab onderzocht waar de verdediging het sterkst was, en stelde Uria juist daar op. 17 De verdedigers van de stad deden een uitval naar Joab. Er vielen slachtoffers onder de soldaten van David, en ook Uria vond de dood. 18 Joab liet aan David verslag uitbrengen van de strijd 19 en beval de bode: ‘Als je de koning het hele verloop van de strijd hebt verteld, 20 en als hij dan woedend tegen je uitvalt: “Waarom hebben jullie je zo dicht bij de stad gewaagd? Jullie konden toch weten dat ze vanaf de muur zouden schieten! 21 Zijn jullie soms vergeten hoe Abimelech, de zoon van Jerubbeset, in Tebes aan zijn einde is gekomen? Een vrouw heeft toen vanaf de stadsmuur een maalsteen op zijn hoofd gegooid, zodat hij stierf. Waarom hebben jullie je dan zo dicht bij de muur gewaagd?” dan moet je zeggen: “Ook uw bevelhebber Uria is omgekomen.”’ 22 De bode ging naar David en vertelde hem alles wat Joab hem had opgedragen. 23 Hij zei tegen David: ‘Onze tegenstanders waren sterker dan wij en deden een uitval naar ons. We dreven ze terug tot voor de poort, 24 maar toen namen de boogschutters ons vanaf de muur onder schot en sneuvelden er soldaten van de koning. Ook uw bevelhebber Uria is omgekomen.’ 25 David droeg de bode op om tegen Joab te zeggen: ‘U moet er maar niet te slecht over oordelen; de oorlog eist nu eenmaal zijn tol. Houd moed! Heropen de aanval op de stad en maak haar met de grond gelijk.’

26 De vrouw van Uria kreeg bericht dat haar man was gesneuveld, en ze treurde om haar echtgenoot. 27 Toen de rouwtijd voorbij was, nam David haar bij zich aan het hof. Zij werd zijn vrouw en baarde hem een zoon. Naar het oordeel van de HEER was het wel degelijk slecht wat David had gedaan.

Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst NBV

Liever luisteren?

Victor Posthuma, Radio Presentator en verslaggever NCRV (Plaza, Plein Publiek en NCRV op Radio 1) op voorleesbijbel Zijn favoriete bijbelboek is Prediker. Ik vind dat het meest filosofische gedeelte eigenlijk. Vol met wijze woorden, al zijn ze soms wel een beetje somber. Maar aan het eind wordt toch aangeraden om vrolijk te zijn en zoveel mogelijk van het leven te genieten. Dat vind ik wel een mooi contrast, diepgang en vrolijkheid. Prediker

Of ga naar downloadbijbel 2 Samuel is het 10e boek van het Oude Testament.

Liever live?

Protestantse Gemeente Niekerk Oldekerk Faan, Ichtuskerk, Eekebuursterweg 9, Oldekerk. Tijd: 9.30uur, voorganger ds. Wybe Feenstra. Het verhaal van David en Batseba heeft iets smoezeligs, iets van een ‘bevlekte ontvangenis’. Je verwacht het eerder in een roddelblad dan in de Bijbel. Maar in de Bijbel komen mensen voor die al te menselijk zijn en bedenkelijke dingen bedenken en doen. Opvallend is dat de naam van Batseba niet met deze naam voorkomt in de stamboom van Mattheüs 1. Zij wordt aangeduid als ‘de vrouw van Uria’. Daar klinkt protest in door. Want zij is eigenlijk de vrouw van iemand anders: niet van koning David, maar van Uria. Uria is slachtoffer van overspel, machtsmisbruik en van een vuile oorlog. Zijn naam is gedoemd om roemloos in de geschiedenis te verdwijnen. Maar kijk daar eens: zijn naam licht op als een ster in Mattheüs 1: 6: ‘de vrouw van Uria’. Link pkn-nof

Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Artikel van Jan Fokkelman voor de Vrije Universiteit over David's 2 halsmisdrijven in 2 Samuel. Pdf 12 pag 2 Samuel 11 op pag 3 onderaan, kort maar geplaatst in breder kader (Natan 2 Samuel 12). Link Janfokkelman/pdf

of

Preek van Ds Dick Dreschler op 28aug2013 voor de Protestantse kerk in Heemse. 'Batseba, je bent net in de buitenlucht in bad geweest. Je bent eenzaam, want je man is ver weg in de oorlog. Uria vecht voor God, voor de koning, voor zijn vaderland. Jij wordt geroepen. Jij moet bij de koning komen. De koning misbruikt zijn macht, hij slaapt met jou, hij verwekt een kind bij jou. En daar zit je dan. Zwanger. Je man dood. Als vrouw, vernederd door een man, die zijn macht misbruikte. Hoe moet dit nu verder? Hoe kan God jou nu inschakelen?'' Link DickDreschler

Op You Tube: In het engels animatie van 2 Samuel 11 door Illustrated Bible Video One evening David got up from his bed and walked around on the roof of the palace. From the roof he saw a woman bathing. The woman was very beautiful, and David sent someone to find out about her. The man said, "She is Bathsheba, the daughter of Eliam and the wife of Uriah the Hittite." Then David sent messengers to get her. She came to him, and he slept with her. (Now she was purifying herself from her monthly uncleanness.) Then she went back home. The woman conceived and sent word to David, saying, "I am pregnant." (4m36) Link youtube

Tip: in 1985 maakte Bruce Beresford (oa Driving Miss Daisy) een film over King David met Richard Gere in de hoofdrol Link IMDB Ik vond geen clips met Batseba wel met dansen bij de Ark van het verbond.

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor psalm 51 en de boetedoening van David nadat de profeet Natan hem heeft aangesproken over zijn gedrag. 

Een merkwaardige regel vind ik 7 Ik was al schuldig toen ik werd geboren, al zondig toen mijn moeder mij ontving. Ik dacht dat soort zondebesef is voorbehouden aan zeer orthodoxe protestanten en dat Joden juist door de figuur David maar ook saul, meer begrip hebben voor menselijke zwakheden. 

Volgens Wikipedia is een zonde een fout in het nakomen van de rabbijnse wetten (halacha). Joden kunnen boeten voor zonden. De liturgie van de 'ontzagwekkende dagen' (Rosj Hasjana en Jom Kipoer) en de Aseret Jemei Tesjoeva ertussen, verklaren door het gebed, het boete doen en tsedaka, het verplichte geven voor goede doelen (en in deze verschillend van de vrijwillige liefdadigheid), zonden herstellen. Boete doen wordt alleen zinvol geacht, indien vergezeld van een oprecht besluit om op te houden met onaanvaardbare acties en zelfs dan alleen als acties om verontschuldigingen aan derden aan te bieden eerlijk worden ondernomen. Bron: Wikipedia/Zonde

Menselijker lijkt de nadruk op oprecht berouw in r19: Het offer voor God is een gebroken geest; een gebroken en verbrijzeld hart zult u, God, niet verachten.

Psalm 51

1 Voor de koorleider. Een psalm van David,

2 toen de profeet Natan hem had bezocht,

nadat hij met Batseba geslapen had.

3 Wees mij genadig, God, in uw trouw,
u bent vol erbarmen, doe mijn daden teniet,
4 was mij schoon van alle schuld,
reinig mij van mijn zonden.

5 Ik ken mijn wandaden,
ik ben mij steeds van mijn zonden bewust,
6 tegen u, tegen u alleen heb ik gezondigd,
ik heb gedaan wat slecht is in uw ogen.
Laat uw uitspraak rechtvaardig zijn
en uw oordeel zuiver.
7 Ik was al schuldig toen ik werd geboren,
al zondig toen mijn moeder mij ontving,
8 maar u wilt dat waarheid mij vervult,
u leert mij wijsheid, diep in mijn hart.

9 Neem met majoraan mijn zonden weg en ik word rein,
was mij en ik word witter dan sneeuw.
10 Laat mij vreugde en blijdschap horen:
u hebt mij gebroken, laat mij ook juichen.
11 Sluit uw ogen voor mijn zonden
en doe heel mijn schuld teniet.

12 Schep, o God, een zuiver hart in mij,
vernieuw mijn geest, maak mij standvastig,
13 verban mij niet uit uw nabijheid,
neem uw heilige geest niet van mij weg.
14 Red mij, geef mij de vreugde van vroeger,
de kracht van een sterke geest.

15 Dan wil ik verdwaalden uw wegen leren,
en zullen zondaars terugkeren tot u.
16 U bent de God die mij redt,
bevrijd mij, God, van de dreigende dood, 

en ik zal juichen om uw gerechtigheid.
17 Ontsluit mijn lippen, Heer,
en mijn mond zal uw lof verkondigen.

18 U wilt van mij geen offerdieren,
in brandoffers schept u geen behagen.
19 Het offer voor God is een gebroken geest;
een gebroken en verbrijzeld hart
zult u, God, niet verachten.

20 Wees Sion welgezind en schenk het voorspoed,
bouw de muren van Jeruzalem weer op.
21 Dan zult u de juiste offers aanvaarden,
offers in hun geheel verbrand,
dan legt men stieren op uw altaar.

Voorleesbijbel psalm 51

VOLGENDE WEEK

29 december 2013, 1e zondag na Kerst. Er is geen alternatief leesrooster op het gewone leesrooster staan: Jesaja 61, Psalm 147, brief aan de Galaten 3:23-4:7 en Lucas 2:33-40. Dat las ik op 30december2012-1ezondagnaKerstmis

Ik lees daarom Tamar uit Genesis 31 en haal zo in wat op de 1e adventzondag op het alternatief leesrooster stond. Daarna Maria die voor de Kerstnacht op het alternatief leesrooster staat.

NB Pas op Aswoensdag als we gaan aftellen naar Pasen is er weer een alternatief leesrooster Heeft iemand suggesties?

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar watlezenwedezeweek @ yahoo.com