6 november 2011, 8e van de herfst

Welkom bij Wat lezen we deze week!

Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

PERIODE
6 november 2011 is de 8e zondag van de herfst en de 1e van de Voleinding (Evangelisch Luthers). Het kerkelijk jaar begint en eindigt met Kerst, maar de grote feesten, zoals Pasen en Pinksteren hebben ook een eigen (af)telling. We beginnen deze zondag met aftellen naar Advent(speriode) die aftelt naar Kerst. Advent begint op de zondag die het dichtst bij het feest van de apostel Andreas (30nov) valt, voor 2011 op 27 november. Op wikipedia staat het kerkelijk jaar uitgelegd en toegelicht. Bijvoorbeeld ook het gebruik van kleuren (groen, wit, paars, roze en rood) in de kerken en de liturgie. 

Kennis tip: Kleuren in de kerken en de liturgie, een overzicht op de site van de Protestantse Gemeente Warmond. Link KerkKleuren

De Bach cantates voor deze zondag zijn "Ach! ich sehe, itzt, da ich zur Hochzeit gehe” (BWV 162), "Schmücke dich, o liebe Seele “ (Koraalcantate BWV 180) en "Ich geh und suche mit Verlangen” (cantate voor bas- of sopraansolo BWV 49). De cantates horen eigenlijk bij Mattheüs 22:1-14 met de gelijkenis van het koninklijk bruiloftsmaal die wij lazen op 9okt2011.

Op You Tube: JS Bach "Ich geh und suche mit Verlangen” (cantate voor bas- of sopraansolo BWV 49) Zonder verdere bronvermelding (25m41) Link youtube

of kijk op dit blog op 17okt2010 naar J.S. Bach Cantata 180 gedoceerd en gedemonstreerd door Helmuth Rilling op het Oregon Bach festival. 1van3 (10m58).


Concert tips

6Nov2011 om 19.30 uur in de Remonstrantse Geertekerk, Geertebolwerk Utrecht (op loopafstand CS) "Ach! ich sehe, itzt, da ich zur Hochzeit gehe” (BWV 162), "Schmücke dich, o liebe Seele “ (Koraalcantate BWV 180) met oefenen vooraf en meezingen. Gijs Leenaars en het koor en orkest van de Bachcantatediensten Link Utrechtse Bachcantatediensten

NB er zijn nog 4 concerten op 6nov Link eduardvanhengel maar met andere Bach cantates en op zaterdag 5nov2011 om 19uur Cantate 70 in de Grote Kerk van Vlaardingen, Markt 63 met Bas van Houte en het Vocaal Ensemble Schiedam & Westnederlands Bachorkest Stichting Cantates Grote Kerk Vlaardingen

Omdat het zondag 6 november de eerste zondag na Allerzielen is om 19uur een cantatedienst in de Kruiskerk, van der Veerelaan 30a, Amstelveen. 'Musikalische exequien' van Heinrich Schültz (1585-1672) Gekozen omdat het uitvaartmuziek is uit 1636, gecomponeerd bij het overlijden van graaf Reuss, vriend en beschermheer van Schütz. Muzikale leiding Bert ’t Hart Liturgie: ds S.L. Schoch, Den Haag Interessante inleiding over Schutz, de 'stamvader van de Duitse muziek', een tijdgenoot van Monteverdi en beinvloeder van JS Bach in een stuk van (doc) eduardvanhengel.

Op You Tube: Heinrich Schütz - 'Musikalische Exequien - Herr, wenn ich nur dich habe' Door Howard Arman, Schütz Akademie (3m33). Link youtube


TEKSTEN

Deze week is het thema houd je aan de wetten, doe je best en vertrouw op de Heer. In Jesaja met als bewijs Exodus als de Israelieten Babylon kunnen verlaten. In de excerpt-psalm 70 een indringend gebed om hulp. In Tessalonicenzen 'behaag God en onthoudt Jezus voorschriften' en praktische onthoudingsregels voor mannen. In Mattheus een lastige les van Jezus over vertrouwen, inzet en beloning. 

Jesaja 48:17-21
Psalm 70
1 Tessalonicenzen 4:1-8
Mattheus 25:14-30
Gezang 279


JESAJA

Jesaja is het 23ste boek van het Oude Testament. We lezen weer uit de boekrollen van Jesaja en nu die van 2e of deutero Jesaja die boekrol 40 tot en met 55 schreef. De 2e Jesaja trad 200 jaar later op dan de 1e Jesaja, rond 550-540 voor Christus tijdens de Babylonische ballingschap. Hij benadrukt de uniekheid van de God van Israel als schepper van de aarde. Ook bemoedigt hij de ballingen voorspelt hun bevrijding en terugkeer naar Jeruzalem. Boekrol 47 heeft in de Groot Nieuws Bijbel ook de titel 'de ondergang van Babel en de bevrijding van Jeruzalem'. Boekrol 48 heet 'het verleden een belofte voor de toekomst en vanaf r12 'een nieuwe uittocht' (net als in het boek Exodus).

In r17 staat dat God Israel heeft 'vrijgekocht' en het volk de weg wijst. Als het volk zijn weg had gevolgd had het (altijd) vrede en voorspoed gekend. Nu moet moet Babel ontvluchten en over haar vrijheid vertellen. In r20 verwijzingen naar Exodus: de tocht door de woestijn en het water dat uit de rots spoot. Weggelaten door de Leesrooster samenstellers is de wat dreigende 22ste regel die er in de opmaak wel bij lijkt te horen. 

Kunst tip: 'De val of apocalyps van Babylon' in een History Bijbel uit Utrecht circa 1430. Bijbel Meesters van de 1e generatie, Alexander Meester, Claes Brouwer, de Psalter Meester, Meesters van Otto van Moerdrecht, Meester Azor, Meester F en de Gethsemane Meester (verluchters). Nu in het Meermano Westreenianum, Koninklijke Bibliotheek Den Haag (78 D 38 II 282v). Link meermanno

JESAJA 48:17-21
17 Zo heeft gezegd de Ene, je verlosser,
de Heilige van Israël:
ik, de Ene, je God, ben het
die je leert wat baat brengt,
die je de weg wijst op de weg die je gaat.

18 Was je maar opmerkzaam geweest
op mijn geboden,
dan was je vrede nu als een rivier,
je gerechtigheid als de golven van de zee;
48:19 dan was je zaad als het zand,
als de korrels daarvan
al wat uit je lijf voortkwam;
niet werd weggemaaid, niet verdelgd
jouw naam van voormijn aanschijn!

20 Trekt weg uit Babel, ontvlucht de Kasdiem
met jubelende stem,
meldt het, laat dit horen,
brengt het uit tot aan de rand van de aarde;
zegt: verlost heeft de Ene zijn dienaar Jakob!

21 Geen dorst zullen zij lijden
als zij gaan door dorre streken:
water uit een rots
zal hij voor hen laten stromen,
hij zal een rots klieven
en wateren zullen vloeien;

(22 geen vrede meer,
heeft de Ene gezegd, voor die boosdoeners!)

In de naardensebijbel vertaling Zoek Jesaja kies 48

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?

Maty en Marloes Dankers op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Jesaja is het 23ste boek van het OT.

Liever live?

De Ark Van Ollefenstraat 9, Amsterdam Nieuw-west (Slotervaart) Tijd: 10uur, voorganger Drs Diane Vonk - van den Berg Link deark-slotervaart Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Beluister de Preek van dominee Matahelumual voor de Molukse Evangelische Kerk in Breukelen op 6nov2005 over Jesjaj 48:17-21. Deels in het Maleis. Link ikonrtv

Op You Tube: 'Lead Me' gezongen door Sanctus Real, upload door Eman 735 omdat “It gives a perspective from a father looking at his life and asking for help in being a leader amongst his family emotionally and spiritually. I hope you not only like the tune or lyrics of this song but that that it reminds you that we all need God to help us in our lives, and with a humble heart in prayer, God will give you that help and lead you”. Thus says the Lord, Your Redeemer, the Holy One of Israel: "I am the Lord your God, who teaches you to profit, who leads you by the way you should go." (Isaiah 48:17) (3m48) Link youtube

PSALM

Psalmen is het 19e boek van het Oude Testament en bevat 150 liederen en gedichten. De psalm voor deze zondag 70, is eigenlijk een herhaling van regel 2 tot en met 6 van psalm 40. Omdat psalm 40 18 regels heeft en meer thema's heeft psalm 70 als op zicht zelf staand gebed een heel andere krachtige lading: 'Heer, laat mij niet wachten'. In de Nieuwe Bijbelvertaling wordt het 2e deel van r1 vertaald met 'een dringend gebed' hier in de Naardense Bijbelvertaling 'voor het in gedachte brengen'.

De psalm heet in het Latijn 'Deus, in adiutorium' Deus in audiutorium is ook de beginregel van avondgebeden, vespers. Een heel beroemde muzikale versie is de Gezegende Maagd Maria Vesper van Monteverdi (1567-1643) uit 1610.

Kunst tip: De versie met John Eliot Gardiner en Bryn Terfel waar hij nog piepjong is en nauwelijks in beeld (goed te zien 2m45) Live opnamen in de San Marco in Venetie, Italie in 1989. 'Vespro Della Beata Vergine' - Claudio Monteverdi (1610) met The Monteverdi Choir, The London Oratory Junior Choir, The English Baroque Soloists, John Eliot Gardiner. Andere solisten: Ann Monoyios & Marinella Pennicchi (sopranen); Michael Chance (countertenor treed op in het Concertgebouw en maakte o.a. Handel CD's; Mark Tucker, Nigel Robson en Sandro Naglia (tenoren) en Bryn Terfel en Alastair Miles (basses). Bryn Terfel zingt nu bariton. (Dixit Dominus: 7m10) Link youtube

Kunst tip2: Een recentere BBC Proms (zomerconcert) uitvoering met vrijwel dezelfde bezetting maar 2/3 generaties jonger en andere niet genoemde solisten. 'Vespro della Beate Vergine, vespers of the blessed virgin, Marien vesper' John Elliot Gardiner, Monteverdi Choir, London Oratory Junior Choir, his Majesties Sagbutts & Cornetts. Link (begin) Versiculus en Responsoirum youtube (2m10) Psalmus: Dixit Dominus youtube (7m13)

PSALM 70 Deus, in adiutorium

1 Voor de koorleider, van David,

voor het in-gedachten-brengen.

2 O God, om mij te redden, o Ene,
om mij te helpen: haast u!

3 Dat worden beschaamd en te schande
de zoekers van mijn ziel,
dat achteruit deinzen en worden ontgoocheld
die verlangen naar mijn kwaad!
4 Dat omkeren vanwege hun schande
die daar zeggen: 'haha!'
5 Laat vrolijk zijn en in u zich verheugen
alle zoekers van u, dat bestendig zeggen:

'grootmachtig is God',
de minnaars van uw heil.

6 Ik, ik ben gebogen en arm,
God, haast u naar mij toe!

In de naardensebijbel vertaling Zoek Psalmen kies 70

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?

Marin van Hartingsveldt-de Nie uit Maasland op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Psalmen is het 19e boek van het OT.

Liever live?

Niet gevonden, kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt

Preek van (streng) Christelijk Reformatorisch Dominee den Boer over Luther en het avondmaal en het verschil tussen psalm 40 en 70. Zonder datum of plaats. NB Zijn Preken staan onder Homiletica. Link pdf dsdenboer.refoweb

Op You Tube: 'Psalm 70' op muziek gezet door de Solomon's Porch Worship Band. Op hun album "Invite Us" (4m08). Link youtube


Brief aan de TESSALONICENZEN

Tessalonicenzen is het 13e boek van het Nieuwe Testament. Het is een brief van Paulus aan de christelijke gemeente in Tessalonica met aanwijzingen. Ook hier benadrukt hij het belang van toewijding aan God en het naleven van de wetten en regels, maar ook de voorschriften die Jezus heeft gegeven. Paulus details zijn vrij specifiek en zetten mannen nogal simpel en 'belust' weg. Het volgende stuk is veel positiever over broeders en zusters en broeder- en zusterliefde.

Kunst tip: Nr 7 is de 1e Brief van Paulus aan de Thessalonicenzen. Paulus houd een boek en zwaard vast, verluchte initiaal (Hoffd/Beginletter) in een Historie Bijbel (Psalter and New Testament). Utrecht, Gerard Wesselz. van Deventer (scribe, schrijver) en de Meester van Den Haag (verluchter) Circa 1443. Koninklijke Bliotheekl nr 69 B 10 folio 166r. Link kb manuscripts

1 TESSALONICENZEN 4:1-8
1 Voor het overige dan,
broeders-en-zusters,
vragen wij en roepen wij u op,
in eenheid met de Heer Jezus,
dat gij, zoals ge van ons
hebt aangenomen hoe ge moet wandelen
en God behagen, zoals ge ook wandelt,
dat ge dat des te overvloediger doet.
2 Want ge weet welke afkondigingen
wij u op gezag van de Heer Jezus
hebben gegeven.
Want dit is de wil van God:
uw heiliging, door u te onthouden
van de ontucht,
4 dat een ieder van u
zijn eigen ding weet te bezitten
in heiliging en eerbaarheid,

5 niet in een hartstocht van verlangen
zoals ook 'de heidenen die
van God niet weten' (Jeremia 10:25, Psalm79:6)
6 en door zich niet te buiten te gaan
en in het zakendoen zijn broeder
te benadelen,
omdat de Heer een wreker
voor die allen is,
zoals wij u eerder ook
hebben gezegd en betuigd.

7 Want God heeft ons niet
geroepen voor onreinheid
maar in heiliging.

8 Wie dan dit verwerpt,
verwerpt niet een mens
maar de God die ook
zijn heilige Geest aan u geeft

In de Naardensebijbel vertaling Zoek Tessalonicenzen kies 8

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?Nel Rijneveld-Verhoef uit Valkenburg op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Tessalonicenzen is het 13e boek van het NT.

Liever live?Dorpskerk Vierpolders, Dijckptingen 1, Vierpolders. Tijd: 9.30uur, voorganger ds. D.G. VanNoordennen. Link dorpskerkvierpolders Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van Bert de Ruiter voor de Evangelische Gemeente Bommelerwaard (anno 2008 in Zaltbommel) over 1 Thessalonicenzen 4:1-8. Jezus volgen op Temptation Island', Sexuele reinheid in een onreine wereld . 'Temptation Island is echt' (Temtation Island is een gemanipuleerd TV programma waarin relaties en trouw op de proef worden gesteld ). 9 lessen uit de Bijbel. Link pdf kerkmetpassie

Op You Tube: Zonder beschrijving in het Engels, Pastor Jeff, 1 Tessalonicans 4:1-8 (10m) Link youtube

MATTHEUS
Mattheus is het 1e boek van het Nieuwe Testament. Het is een van de vier evangelieen met de verhalen over het leven en sterven van Jezus. In de evangelieen komen verhalen soms meerdere malen voor, soms identiek soms een beetje anders. Het zijn vaak gelijkenissen, parabels als illustratie van een les. Dit verhaal komt ook voor bij Lucas 19:11-27. In het deze vertaling gaat het over geldmunten die talenten worden genoemd.

Ik vind het geen makkelijk verhaal, mensen worden ongelijk behandeld maar terecht blijkt achteraf want naar hun talenten, vaardigheden. Angst en gemakzucht (?) worden bestraft. Opvallend vond ik de strekking van 'maaien waar je niet gezaaid hebt' ofwel geld verdienen met geld dat je al hebt door anderen het werk te laten doen.

Kunst tip: 'Parabel van de talenten' anonieme illustrator in de 'Speculum humanae salvationis', de spiegel van de menselijke ziel, Keulen circa 1450. Nu in het Meermanno Westreenianum Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, 10B34 40v Link biblical-art of meermanno (hele bladzijde).

MATTHEUS 25:14-30

14 Want het is zoals met
een mens die op reis gaat:
hij roept zijn dienaars
en geeft aan hen over
mijn hulp en ontkoming zijt gij, O Ene,
aarzel niet! al wat hem behoort
15 de ene geeft hij vijf talenten,
de andere twee, de derde een,
aan elk naar zijn vermogen,
en gaat op reis;
16 onmiddellijk gaat hij die vijf talenten mocht aannemen
op pad om er mee te werken
en hij verdient er vijf bij;
17 zo ook verdient die van de twee
er twee bij;
18 maar die het ene (talent) heeft aangenomen
gaat ver weg, graaft een gat in de grond
en verbergt het geld van zijn heer.
19 Na lange tijd
komt de heer van de dienaars
de rekening met hen vereffenen.
20 Die de vijf talenten had aangenomen
komt tot hem
en brengt vijf talenten tot hem erbij,
zeggend:
heer, vijf talenten hebt u mij gegeven,
zie, vijf talenten heb ik erbij verdiend!
21 Zijn heer verklaart hem:
uitstekend, goede en getrouwe dienaar,
over weinig ben je me trouw geweest,
over véél zal ik je stellen:
kom binnen in de vreugde van je heer!
22 Als ook die van de twee talenten
tot hem komt, zegt hij:
heer, twee talenten hebt u mij gegeven,
zie, twee talenten heb ik erbij verdiend!
23 Zijn heer verklaart hem:
uitstekend, goede en getrouwe dienaar,
over weinig ben je me trouw geweest,
over veel zal ik je aanstellen:
kom binnen in de vreugde van je heer!
24 Als ook hij tot hem komt
die het ene talent heeft aangenomen
zegt hij:
heer, ik ken u: u bent een hard mens
die oogst waar u niet hebt gezaaid
en bijeenbrengt vanwaar u
niet hebt uitgestrooid;
25 ik ben bevreesd geworden,
ben ver weg gegaan
en heb uw talent verborgen in de grond:
zie, hier hebt ge het, het is van u!
26 Ten antwoord zegt zijn heer tot hem:
slechte slome slaaf!,
je wist dat ik oogst
waar ik niet heb gezaaid
en bijeenbreng
vanwaar ik niet heb uitgestrooid:
27 dus had je mijn gelden moeten beleggen
bij de bankiers,
dan had ik bij mijn komst het mijne
meegekregen met rente!
28 haalt dan dat talent bij hem weg
en geeft het aan hem die
de tien talenten heeft!
29 Ja, aan al wie heeft zal worden gegeven,
hij wordt begiftigd met overvloed;
en wie niets heeft, ook wat hij heeft
zal bij hem worden weggehaald!
30 En die nutteloze slaaf: gooi hem eruit,
de buitenste duisternis in!
daar zal het geween zijn
en het geknars van de tanden!

In de Naardensebijbel vertaling Zoek Mattheus > 25

Of in de Nieuwe Bijbelvertaling hieronder bij Liever luisteren.

Liever luisteren?

Thom Snik uit Tilburg op voorleesbijbel In de Nieuwe Bijbelvertaling met de tekst of ga naar downloadbijbel Mattheus is het 1e boek van het NT.

Liever live?

Protestantse Gemeente Meppel. Grote- of Mariakerk, Kerkplein om 10.00 uur, voorganger ds. Cees Huisman. Themadienst Kerk en School In het Erfdeel, Atalanta 2, Meppel. Adres om 10.00 uur, ds. Kees Stroop 'Namasté viering' en om 14.00 uur: ds. Kees Stroop 'Sfeerviering'. Mattheus 25:14-30 'Er kan nog meer bij'. Wat zou je doen met een miljoen? In het verhaal van vandaag krijgen drie mannen een groot bedrag in beheer. Ze gaan er op heel verschillende manieren mee om. Link protestantsegemeentemeppel Of kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Homile overwegingen van Kees Schilder, Herman van Tulder, Richard Schreus (2008), Romain Debbaudt. Ype Sjoerd de Jong et al op corticool

Op You Tube: Filmpje waarin Mattheus 25:14-30 wordt negespeeld voor de jeugddienst Holland's God Talent Ferdi Vonk (4m50) Link youtube

GEBED

Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd. Deze keer een gebed om moed vanweg de bange dienaar in Mattheus.

Gebed om kracht en moed

(Vertaald uit The Oxford Book of Prayer, Oxford 1988, p.148.)

...

O Heilige Geest, wiens aanwezigheid vrijheid is,

schenk ons de vrijheid van geest

die maakt dat wij niet bang zijn om onbekende wegen te betreden,

noch teruggehouden worden

door onze eigen bange twijfels of de angst van anderen.

Wenk ons steeds vooruit naar de plaats van Uw wil

welke tevens de plaats van Uw kracht is,

o altijd-gidsende, altijd-liefhebbende God.
George Appleton

Bron: zinrijk gebed om kracht en moed

VOLGENDE WEEK

13 november 2011, 9e zondag van de herfst 2e van de Voleinding

Ezechiel 34:11-17

Psalm 90

1 Tessalonicenzen 4:9-12)

Mattheus 25:31-46

Tussentijds 190